Bu yazımda çevirisini yaptığım FAİ Safepro para belgesini paylaşacağım. Yeni kurulan federasyonumuzun yeniden yapılanmasında rehberlik edecek bir belge olduğu için çok önemsiyorum. Ayrıca bu spora yeni başlayanlara da eğitimlerinde takip etmeleri gereken aşamaları ayrıntılı bir şekilde tarif ederek bir yol haritası oluşturmasından dolayı değerli.

“Safepro programı kendi programını geliştirmek isteyen federasyonlar için bir rehber olarak görülmelidir. Muhakkak ülkelerin uzun yıllar boyunca uyguladıkları kendi kültürlerine uygun yöntemleri vardır. Fakat burada ki esas nokta tüm kuruluşların (federasyonların, derneklerin,CIVL) her düzeyin genel seviyesi hakkında hemfikir olması ve farklı sistemler arasında denkliğin bulunmasını sağlar.”

Uluslararası Serbest Uçuş Komisyonu (CIVL) SafePro Para

                  YAMAÇ PARAŞÜTÜ UZMANLIĞINA İLİŞKİN TAVSİYE NİTELİĞİNDEKİ GÜVENLİK STANDARTLARI

 

2018 Sürümü

Revize Tarihi: 11/12/2017

ULUSLARARASI HAVACILIK FEDERASYONU

MSI – Avenue de Rhodanie 54 – CH-1007 Lozan – İsviçre

Telif Hakkı © 2018

 

Tüm Hakları Saklıdır. Bu belgeye ilişkin tüm telif hakları, Uluslararası Havacılık Federasyonu’na (FAI) aittir. Uluslararası Havacılık Federasyonu adına hareket eden şahıslar ya da Uluslararası Havacılık Federasyonu üyelerinden herhangi biri, aşağıdaki koşullar altında bu dokümanı çoğaltma, yayımlama ve yayma hakkına sahiptir:

 

• Bu doküman yalnızca bilgi amaçlı kullanılabilir ve ticari kullanıma özgülenemez.
• Bu dokümanın herhangi bir fotokopisi ya da bir kısmı bu telif hakkı bildirimini içermelidir.  
• Her durumda, ilgili ülkelerin hava hukuku ile ve hava trafiğine ve kontrolüne ilişkin mevzuatlarındaki hükümler saklıdır. Bu hükümler incelenip gerekli olduğu hallerde herhangi bir spor hukuku mevzuatından önce uygulanmalıdır

 

Uluslararası Havacılık Federasyonu’nun veya diğer kurumların bu dokümanda açıklanan her türlü ürüne, işleme ya da teknolojiye ait fikri mülkiyet haklarını saklı tutabileceğini ve bu hükümler altında lisans hakkının mevcut olmadığını dikkate alınız.  

 

Yazarlar

 

• Orijinal ‘ParaPro’ Stein Arne Fossum tarafından yazılmıştır.
• ‘SafePro Para’ olarak ismi revize edilen bu sürüm, Raymond Caux, Dennis Pagen, Nikolay Yotov, Maxime Bellemin, Manu Bonte, Stéphane Malbos, Fabien Blanco’nun katkılarıyla değişikliğe uğramıştır.
• Uluslararası Serbest Uçuş Komisyonu (CIVL), Amerikan Yelken-Kanat ve Yamaç Paraşütü Kuruluşu (USHPA), Fransa Serbest Uçuş Federasyonu (FFVL), Yamaç Paraşütü Pilotları Eğitmenleri Kurumu (APPI) ve İngiliz Yelken-Kanat ve Yamaç Paraşütü Kuruluşu (BHPA) üyeleri tarafından revize edilmiştir.

Notlar

• Profesyonel uzmanlık prensiplerine dayalı bir program uyarınca, SafePro ‘güvenli gelişim’ anlamına gelmektedir.  
• Yamaç paraşütü hem erkeklerin hem de kadınların birlikte katılabileceği bir spordur. Bu dokümanın başından sonuna kadar eril iyelik eklerini simgeleyen kelimeler, özellikle aksi biçimde belirtilmediği sürece her iki cinsiyet için de eşit bir biçimde geçerli olacak şekilde kullanılmıştır.  

 

Hatalar/Düzeltmeler

 

• Uluslararası Serbest Uçuş Komisyonu’na civl-president@fai.org e-mail adresi üzerinden düzeltilmesini istediğiniz yerler için ulaşabilirsiniz. Bu tür düzeltmeler, uygun düştüğü ölçüde revise edilen sürüme dahil edilecek ve sol taraftaki dikey çizgiden görülebilecektir.  

 

SAFEPRO PARA

VE ULUSLARARASI PİLOT UZMANLIK BELGESİ (IPPI) PROGRAMI

 

Uluslararası Serbest Uçuş Komisyonu Uluslararası Pilot Uzmanlık Belgesi (IPPI) 1992’de tanıtılmıştır. O zamandan beri, dünyanın her yerindeki kuruluşlar ve pilotlar, bu programın uluslararası düzeyde kabul görmüş standartlarından faydalanmıştır. IPPI, SafePro Delta ve SafePro Para programlarında açıklanan güvenlik ve eğitim standartlarına dayanmaktadır.   

 

IPPI, tüm ulusal derecelendirme programlarının kıyaslanabildiği standart bir referans sunmaktadır. IPPI’nin SafePro Delta (yelken kanata ilişkin) ve SafePro Para (yamaç paraşütüne ilişkin) aşamaları pilotların uzmanlığına yansımaktadır. Alışılagelmiş veya yerel bölgesinin dışında uçan bir pilot için, uçuş deneyimi ve yetkinliğinin tescil ettirilmesi bakımından hızlı ve kolay bir yöntemdir.

 

Bir pilot yurt dışına seyahate çıktığında IPPI – ulusal derecelendirme belgesi ile birlikte –pilotluk becerilerini tanımlayıcı nitelikte olacaktır. Uçuş alanı yöneticilerine, eğitmenlere ve yelken kanat ve/veya yamaç paraşütüne dair uçuş harekatlarından sorumlu diğer yetkililere, uçuş faaliyetlerinin onayından önce pilotluk deneyiminin seviyesini teyit etmek açısından kolay bir yoldur.

 

IPPI, yalnızca mevcut durumda bir ulusal lisans ya da derecelendirme belgesinin varlığı beraberinde geçerlidir. Ekim 2015 itibariyle, IPPI, iki şekilde alınabilecektir:

 

1 – IPPI seviyesine göre.

IPPI Belgesi, bu belgeyi talep eden pilotlara onaylı kuruluş tarafından fiziken satışı yapılan bir belgedir. Pilotun ulusal lisansındaki bir değişikliğin IPPI Belgesini ihlal edici nitelikte olması hali dışında IPPI belgesinin yenilenmesi şart değildir. Örneğin, eğer pilot SafePro Delta veya SafePro Para sistemlerinde daha yüksek bir seviyeye denk gelen ulusal bir derece elde ederse, yeni bir IPPI belgesinin çıkarılması gerekir.

 

2 – Yıllık olarak.

IPPI Belgesi, pilotun ulusal lisansındaki bir logodur. Onaylı kuruluş, cüzi bir yıllık ücret karşılığında bünyesindeki tüm lisanslı pilotlarına IPPI belgesini çıkarmayı kabul eder. Lisanslar, IPPI seviyeniz uygun olarak ayarlanabilsin diye her yıl yenilenir. 201 yılından bu yana birkaç ülkenin bu yöntemi kullandığına rastlanmıştır.

 

Aşağıdaki hükümleri lütfen dikkate alınız:

• IPPI Belgesi herhangi bit sigorta teminatı sunmamaktadır.
• Uçuş güvenliği en nihayetinde pilotun kendi sorumluluğundadır.
• CIVL tüm pilotları IPPI Belgesi’ni kullanmaları yönünde teşvik etmektedir.
• CIVL ayrıca, tüm ulusal havacılık otoritelerini, federasyonlarını ya da ilgili kuruluşlarını IPPI belgesini tanıtıp, çıkarıp yaygınlaştırmaları yönünde teşvik eder. Bu programın uygulanışına dair kılavuza aşağıdan ulaşabilirsiniz:

http://www.fai.org/component/phocadownload/category/?download=10786:ippi-card-information- pack

SAFEPRO PARA

BİR YAMAÇ PARAŞÜTÜ GÜVENLİK VE EĞİTİM PROGRAMI 

 

Yamaç paraşütü, her geçen gün yeni bir engelin aşılmasıyla birlikte ilk yıllarında hızla gelişmiş bulunmaktadır. Karmaşıklığı, eğitim gerektirmesi ve güvenliğine dikkatle özen gösterilmesi açısından her türdeki havacılık faaliyetiyle karşılaştırılabilir nitelikte olgun bir aktiviteye dönüştü. Birçok pilot,çok daha etkin kanatlarla uçarak becerilerini geliştirme arayışında birçok zorluğa meydan okusada  (kros/seyrüsefer uçuşları, akrobasi…), insanların yeni görevleri güvenli bir biçimde öğrenebilmesi için zamana ihtiyacı olduklarını unutmamalıyız. Çoğunlukla, eğitimin ilk evreleri eğitmen gözetiminde geçsede, ileri düzey beceriler daha çok gelişigüzel, tesadüfen öğrenilmektedir.

 

Çok daha açık ifade etmek gerekirse, günümüzde yalnız başımıza öğrenmek için hiçbir neden yok. Bu durumda önceki tüm deneyimler bir fayda etmeyecek ve kaza ihtimali bir hayli yüksek olacaktır. İlk etapta, bu sporun öncüleri için (Lilienthal ilkiydi) doğası gereği bazı kazalar kaçınılmaz olacakken, diğerleri basit bir biçimde uygun bir eğitim alındığı takdirde önlenmiş olacaktır.  

 

‘Pilot hatasına’ bağlı kazaları incelediğimizde, birçok araştırma bu kazaların ana sebebinin yanlış bir zihinsel tutum içinde olunmasına bağlamıştır. Daha iyi bir bilgiye ya da yeteneğe sahip olunması her zaman kaza riskini düşürmez (risk homeostazı) ancak kabul edilebilir bir risk seviyesinin azaltılması riski düşürecektir. Tabii ki bilgiye sahip olmak tehlikeleri önceden sezmek ve boyutlarını ölçmek açısından önemlidir ve daha iyi becerilere sahip olunması pilotu hassas bir durumdan kurtarabilecektir. Bununla birlikte, en önemlisi pilotun kabul edilebilir risk seviyesini azaltarak doğru tutumu takınmasıdır. Bu nedenledir ki kendini iyi tanımalı, zihinsel açıdan güçlü ve zayıf yanlarını ve stres seviyesini ve duygularını kontrol etmeyi öğrenmelidir.

 

Kazalar pilotlar daha yüksek bir seviyeye geçtiğinde de meydana gelmektedir. Doğal bir gelişim içinde daha yüksek bir pilotluk becerisine yükselmeye giden bu aşamaları daha da kolaylaştıracak bir eğitim sistemi tasarlanmalıdır. Klasik bir öğrenme eğrisi tahmin edilebilir düzeydedir ki bu da ilk baştaki temel adımların büyük bir gelişimi beraberinde getirirken, daha sonrasında ise çok fazla antrenman yapmanın küçük kazanımların elde edilmesine neden olduğu anlamına gelmektedir.(Çevirmen notu,Yamaç paraşütü öğrenilmesi çok kolay fakat uzmanlaşmak ise çok daha fazla pratik ve zaman gerektiren bir hava aracıdır) İlk etaptaki gelişimin, ileride kendi başına uçuş faaliyetlerine devam edebilme yeteneğinin gelişebilmesi açısından doğru tutumu kazanmasını sağlayabilecek eğitimi verebilecek bir eğitmen denetiminde yürütülmesi şiddetle tavsiye edilmektedir.

SafePro programı, kendi programlarını geliştirmek isteyen federasyonlar için bir rehber (dolayısıyla A programı olarak adlandırılır) olarak görülmelidir. Uzun süredir eğitim veren ülkelerin zaten kendi kültürleri ve yöntemleri vardır ki bunlar da SafePro’nun sunduklarından farklı olabilir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, farklı sistemler arasında eşdeğerlerinin bulunabilmesi bakımından tüm kuruluşların (ulusal federasyonlar, topluluklar ve CIVL) her bir aşama için genel-geçer bir seviye üzerinde mutabık olmalarıdır. 

 

SAFEPRO PARA

GENEL AÇIKLAMA

 

HEDEF

 

Bu program, katılımcılara güvenli bir biçimde ilerlemeye ve gerçek bir havacı olabilme yönünde katkıda bulunur. Katılımcılar, herhangi bir sakatlık tehlikesi ya da kısıtlama olmaksızın bu sporun güzelliğinin ve özgürlük duygusunun keyfine varabilmelidirler. Öğrencilerin yukarıdaki hedef doğrultusunda gelişip kendi başlarına faaliyete geçmeleri için zamana ihtiyaçları vardır.  Bu da en verimli, keyifli ve güvenli şekilde motivasyonel bir program vasıtasıyla sağlanır. Öğrencilerin harekat özgürlüğü, güvenliği tehlikeye atmadan öğrenme sürecini kolay tanımlanabilir bloklara böldüğümüz sürece giderek artar. 

 

PROGRAM

Öğrenme süreci 5 doğal aşamadan oluşur, kolaydan zora, aşağıdan yukarıya, temelden ileri düzeye doğru. Bu yolda hiçbir adımı atlamadan ilerlemek için çok dikkatli olmak gerekir. Ayrıca katılımcıları öğrenci ve pilot olmak üzere ikiye ayırabiliriz, onların bağımlılık ya da bağımsızlıklarını göstermek için.

1. Yeri yalayarak uçuş, (düşmeyi umursamayacağınız bir yüksekliği geçmeyecek bir seviyede uçma)
2. İrtifa Uçuşu, (manevralar yapabilmek için irtifa ve alan, havada süzülme yok)
3. Aktif Uçuş, (türbülans için hazırlık, kurtarma ve alçalma teknikleri…)
4. Yelken, (hem yamaç hem de termal kaldırıcılarının kullanılması)
5. Kıdemli pilot (bir veya birden fazla gelişmiş alanda uzmanlaşma)

 

Her aşama, yeni bilgi ve beceri gerektiren ve her biri diğerinden daha karmaşık aşamaları takip eder. Bu aşamalar, bir öğrencinin pilotluk kariyeri boyunca güvenli bir biçimde gelişerek tırmanması gereken doğal birer ‘basamaktır’. Başka bir harnnese geçme, yeni bir alanda uçmayı öğrenme veya yeni bir kanada geçme gibi bir pilotun atması gereken başka adımlarda vardı ki bunlarda ulusal eğitim programına eklenebilir.

 

Ek değerlendirmeler arasında Hedef, Mesafe, Yarış ve  Akrobasi yer almaktadır.

 

KATILIMCILAR

Öğrenci

Stajyer, ilk 4 aşama boyunca öğrenci konumundadır. Kendisinin ve diğer insanların güvenliğini sağlamak açısından sınırlı bir beceriye sahip olduğu kabul edilir. Tüm emniyet faktörlerinin değerlendirmesini yapma, sağlam kararlar alma ve herhangi bir denetim altında olmadan hareket etme yününden henüz yeterli becerilere sahip değildir. Bir öğrenci daima bir eğitmenin denetiminde (kısmi adaptasyona imkan vererek) uçmalı ve tüm dereceler elde edilmeden önce de doğrudan bir eğitmenin rehberliğinde uçuşlarını gerçekleştirmelidir. Yalnızca kendisine uygun olan ve eğitmenlerin uygunluğunu kontrol edip onaylamış olduğu yamaç paraşütlerini ve harnessleri kullanmalıdır. Gerekli onarımlar yalnızca eğitmen tarafından onaylandığı takdirde yapılmalıdır.

 

Pilot

Dördüncü aşama tamamlandığında, öğrenci, pilot sıfatını kazanır ve böylece önemli ölçüde bir özerklik kazandığının farkına varmış vaziyettedir. İlgili mevzuatlara, düzenlemelere ve iyi uygulama ilkelerine uygun bir biçimde kendisinin ve diğer kişilerin güvenliğini artık sağlayabilir. Tüm güvenlik faktörlerini değerlendirebilir ve kendi başına güvenilir ve isabetli kararlar alabilir ya da daha fazla talimat, bilgi veya Yardım alıp almama yönünde kendi takdir yetkisini kullanabilir.

 

Bir pilotun, tüm havacılık mevzuatını, düzenlemelerini ve yerel uçuş alanı kurallarını bilmesi ve bu düzenlemelere uygun hareket etmesi beklenir. Değerlendirmelere göre tayin edilen standartlarının üzerinde bir beceri gerektiren herhangi bir gösteri uçuşuna ya da yarışa veya uçuş organizasyonuna katılamaz.

 

Asgari yaş

Tavsiye edilen en küçük yaş, veli ya da vasinin yazılı izni ve de eğer öğrenci 18 yaşından küçük ise bir sağlık raporu sunulması halinde 12’dir. 

Tıbbi anlaşma asgari olarak şu koşulları içermelidir: Boy- 1,50 m, kilo – 45 kg, herhangi bir omuriliği sorunu bulunmaması.

 

PİLOT’UN BECERİLERİ

 

Bu, 4 faktöre indirgenebilir:

• Yetenekler 
• Bilgi
• Deneyim
• Davranışsal Tutum

 

Yetenekler tüm uçuş koşullarında geçerli olan kontrol teknikleridir ve yamaç paraşütçülüğü pratiğe dayalı bir spor olduğundan bir pilotun becerilerini en iyi ölçen unsurdur. Bu teknikler temel olarak pratik ile ve eğitmen tarafından dahil edilen düzeltmeler eşliğinden sürekli olarak antrenman yapılaması yolu ile öğrenilir. Bilgi ve deneyim, bir pilotun yeteneklerinin geliştirilmesi yolundaki öğrenme sürecinde kullanılan çok değerli ‘araçlar’dır. Davranışsal tutum faktörü, güvenli sınırlar içerisinde kalınması için gerekli olan karar alma sürecinin yürütülmesine imkan tanımakta olup, eğitmen tarafından düzenli olarak verilen geribildirimler sayesinde ve de mevcut zihinsel durumuna ve gerçek, değişken uçuş durumlarına bilgi ve deneyimlerin uygulanması vasıtasıyla gelişim göstermektedir.

 

Sonuç olarak, bu ortak 4 özellik, iyi bir havacı olunması, tüm arazi koşullarında, hava trafiğinde ve pilotların uçuş sırasında karşılaştığı değişken çevresel faktörlerde bir hava aracını tam farkındalık ile güvenli bir şekilde uçurabilme yeteneğinin kazanılmasını sonucunu doğurmaktadır. İyi bir havacı olunması, tekrar edilebilir güvenli ve keyifli uçuşlara önayak olurken, kötü bir havacılık becerisine sahip olunması kazalara yol açar. İlgili kursun seviyesine göre iyi bir havacılık becerisinin kazandırılması eğitmenin görevidir ancak daha da önemlisi, eğitmenin, öğrenciye pilotluk gelişimine devam ettikçe iyi bir havacı olma yolunda bir bakış açısı ve davranışsal tutum kazandırması sorumluluğunu yerine getirmesi gerektiğidir.

 

Pilotlar, gelişimleri boyunca, aşağıdaki durumlara dikkat etmelidir:

• Ya bir öğrenci kitabı, İlk 4 aşama boyunca gerekli olan havacılık becerilerinde yeterliliğini gösteren ya da,
• Bir pilot lisansı, kendi uçuş faaliyetlerini kendi başına gerçekleştirme olgunluğuna sahip olduğunu gösteren , ya da daha fazla talimata ihtiyaç duyduğunu gösteren.

 

1’den 4’e kadar ki aşamalarda yer alan öğrencilere, temel teori, amaç, normal prosedür, hatalar, tehlikeler ve bunların düzeltilmesi ve güvenlik durumları yönünde bilgi verildikten sonra, tüm pratik becerilere ilişkin gerekli bilgi ve talimatlar verilmelidir. Her bir beceri, eğitmen bu becerilerde uzmanlaşıldığına ikna olana kadar uygulanmalıdır. Kriterler karşılandıkça bu beceriler listeden çıkarılabilir; dolayısıyla özel bir uçuş testine ihtiyaç duyulmayabilir. Mevcut seviyede kazanılması beklenen bilgilerin kazanıldığını garanti altına almak adına dersler, brifingler, toplantılar da yapılmalıdır. İşin pedagojik kısmı eğitmene bırakılarak aranan şartların, daha fazla talimat verilmesini kısıtlayıcı bir etkiye sahip olmasından kaçınılmalıdır. Bununla beraber, başlangıç seviyesindekilerin birçok tavsiyeyi ‘özümsemekte’ sınırlı bir kapasiteye sahip olduğu unutulmamalıdır ki bu tavsiyeler de sonradan önerilen görev için gerekli olanlarla sınırlı tutulmalıdır.

 

5.aşamadaki pilotlar, güvenli yöntemler dahilinde, her beceriye dair gerekli talimatı kendi takdir yetkisi altında elde edebilir. Yetenekler listeden çıkarılmadan önce bu becerilerde uzmanlaşmış olunduğuna ikna olacak bir eğitmene kontrol ettirilmelidir. Derslere, açıklayıcı toplantılara, toplantılara ya da grup veya bireysel çalışma aktivitelerine katılarak, bu bilgilerin kazanılması pilotların kendi takdirindedir.   

 

Bir öğrenci ya da pilot uygun bir seviyede listeden çıkarılır; eğitmen ya da gözetmen beklenen bilgi düzeyine sahip olunduğu yönünde tatmin olmalıdır. 3.aşamanın tamamlanmasından önce, öğrenci hava hukukuna, ilgili mevzuata ve iyi uygulama ilkesine ilişkin bir teorik sınavı geçmelidir ki bu da tek başına güvenli ve doğru biçimde uçuş alanlarında ve havada uçuş yapabilecek kadar bilgiye sahip olunduğundan emin olunması sonucunu doğuracaktır.

 

Deneyim, bilginin, becerinin ve havacılık yetilerinin çeşitli durumlarda asgari ölçüde pratiğinin yapıldığını teminat altında almalıdır. Antrenmanlar, tatbikatlar ve pratikler davranışsal değişimlerin kazanılmasına yönelik gerçek anlamda öğrenmenin tüm hedeflerini yerine getirilebilmek bakımından önem arz eder. Deneyim gereksinimleri bir kayıt defteri ya da güvenilir bir tanık vasıtasıyla kayıt altına alınmalıdır.

 

Eğitmen öğrenciye, mümkün olan her şekilde zihinsel gücünü ölçmesi için yardımcı olmalıdır ve bu hususu karar alma sürecinde göz önünde bulundurmalıdır. Uçuş harekatlarında öğrenciye eleştirel bakış açısı kazanması, kendi kendini analiz ettiğinde ortaya çıkan zayıf yönlerini ve hatalarının ardında yatan kök nedenleri tespit etmesi yönünde ona yardımcı olmalıdır. Öğrencisine kaza olasılıklarını ve doğabilecek sonuçları nasıl tartacağını öğretmeli ve bu hususu karar alma sürecine yönelik risk analizine dahil etmelidir.

 

RENK KODLARI

 

Aşamalar, kolay teşhis edilebilmeleri açısından sarıdan kahverengiye doğru renk kodlarına ayrılmıştır. Öğrenci, göze çarpan renkte bir işareti, kendisini ve bulunduğu seviyeyi tespit edebilmek açısından kıyafetinde bulundurabilir. Güzel bir saha kontrolü sisteminin olmasının yanı sıra, bu yöntem, öğrencilere ve pilotlara ne yaptıklarına dair bir fikir vermektedir.

 

Bulunduğu seviye ile eşleşen ve bir renk ayarı olan bir kask rozetinin kullanılması önerilir. Norveç’te şu anda kullanılan rozetler her seviye için bir gösterge olarak kullanılmaktadır.

 

1.AŞAMA – Yeri Yalayarak Uçuş (SARI)

Ground skimming, yere yakın düzgün bir arazide birkaç metre (düşmeyi umursamayacağınız bir yüksekliği geçmeyecek seviyede) aşağıdan yapılan süzülerek uçuş anlamına gelmektedir. 

 

EĞİTİCİ VE GÜVENLİĞE YÖNELİK TAVSİYELER

Hedef

Bu seviye, öğrenciyi yamaç paraşütü ile tanıştırılmakta ve emniyet sınırları dahilinde uçmanın ilk hazzını keşfetmesini sağlamaktadır. 

 

Bu seviye, iyi (ya da kötü) tüm kararların ve alışkanlıkların benimsenmesine dayanak oluşturduğundan belki de tüm gelişim süreci açısından en önemli olanıdır. Öğrenci, uçuşa, ekipmana ve kendisine yönelik güven duygusunu hissetmek için yere yakın güvenilir bir seviyede, çevresel unsurları kolay olan bir alanda uçmalıdır. Bu seviyede öğrenci temel becerileri öğrenip uygular.

 

Metotlar

Eğitimler geleneksel olarak eğimli arazilerde yapılmaktadır. Bununla birlikte, yere yakın uçuş, harekete geçmek için çok az bir zamanın mümkün olduğu hassas bir kontrol becerisini gerektirmektedir ve bu da yamaç paraşütünü en zorlu hava sporlarından biti yapmaktadır. En kolay uygulamadan başlamak gerekirse (kalkışı ve uçuşu öğretmeden önce düz bir uçuş çizgisi kontrolünün sağlanması), günümüzde yere alçak gerilime sahip çekme vinç ile uygulama yapılması ya da ilk uçuşun tandem uçuş şeklinde yapılması gibi alternatif metotlar mevcuttur. Yalnızca birkaç dakikalık uçuş-içi kontrolü veya yerleşik bir kamerada gösterilen bir film bile öğrencinin ilk adımlarında işi ciddi ölçüde kolaylaştırabilir.

 

Uygun ortam

Uygun ortam, kullanılan yamaç paraşütü ile yeri yalayarak uçuş yapılmasına olanak tanıyan nitelikte düz; tercihen kar, kum, çim ya da çakıllı arazidir. Kalkış ve iniş alanları ve bunların arasındaki aralıkta herhangi bir engel bulunmamalıdır ve her iki tarafa da güvenlik payı mesafe bırakılarak diğer riskler önlenmelidir. Tüm uçuşu düz bir çizgide yapmak mümkün olmalıdır.

 

Uyarı

Güvenilir olmayan durumlarda, yan rüzgarlarda, rüzgarı arkadan alarak yapılan uçuşlarda, şiddetli rüzgarlarda ya da fırtınalı rüzgarlarda kalkış yapıp uçmaya yönelik girişimlere ilişkin uyarı yapılmaktadır. Öğrenci, stall uygulaması yapmamalıdır (inişler haricinde) ya da uçuş istikametinden yalnızca hafifçe sapan yumuşak dönüşlerden fazlasını gerçekleştirmemelidir. Herhangi türden bir havalanmanın denenmesi özellikle tehlike arz etmektedir. Bunun sebebi ise yere yakınlığın düzeltmeler ya da kurtarmalar için çok az zaman ya da irtifa aralığı tanımasıdır. Öğrenci ayrıca tek başına uçmaktan da kaçınmalıdır.

 

Tüm değerlendirme gereksinimleri karşılandığında…

Öğrenci, doğrudan eğitmen denetiminde uçmadığı hallerde, hafif ya da yumuşak kafa rüzgarı eşliğinde yalnızca başlangıç seviyesine göre olan güvenilir hava koşullarında uçuş yapmalıdır. 

 

Bir sonraki aşamaya geçmeden önce

Öğrencinin temel teorileri bilmesi ve bu noktada, iyice yükseklere çıkıldığında ve daha zorlu koşullarda uçuş yaptığında zafiyetler en ciddi sonuçları beraberinde getirebileceğinden tüm becerilerde uzmanlaşmış olması hayati önem taşır.  Herhangi bir yerin unutularak atlanmaması, ekipmanların yanlış bir biçimde kurulmaması ya da ayarlanmamasını garanti altına almak adına, uçuş öncesi hazırlık esnasında doğru prosedürleri, usulleri ve kontrolleri gerçekleştirmesi özellikle önem arz etmektedir.  Malzemeye dayalı hatalar, arızalar ya da ihmale bağlı eksiklikler en başta doğru alışkanlıkların geliştirilmesi ile en iyi şekilde önlenecektir. Öğrenci, kendi yetenek seviyesine uygun güvenli uçuş koşullarının tercihinde gerekli olan muhakemenin nasıl yapılması gerektiğini anlar duruma gelmelidir. 

 

GEREKLİ BECERİLER

• Yamaç paraşütünün ve ekipmanın taşınması ve bakımı
• Malzeme ile alakalı rutin işlemler: Kurulum, yerde kanadın açılması, gerektiğinde taşınması ve günlük bakımı, ayarları ve sökülmesi
• Uçuş öncesi kontrol: Bağlantılar, koşullar, koşunun ya da uçuşun canlandırılması, açık alan
• Kanadın kaldırılması ve kontrolü (kalkışın iptal edilmesi de dahil): Düz bir zeminde ve eğimde
• Kalkış: Görüş alanı, hızlanma ve istikamet kontrolü, kanadın kademeli olarak yüklenmesi
• Uçuş kontrolü: Doğru bir hava hızı ve istikamet kontrolü, sarsıntısız, düzgün düzeltmeler
• İniş: Doğrudan rüzgara doğru, görüş alanı, koşmaya hazır vaziyette olacak şekilde, kanadı frenleme için kullanmak.
• Uygun PLF acil inişi (bir paraşütçünün güvenli ve yaralanma sonucu doğmaksızın iniş yapmasını sağlayan bir güvenlik tekniği)

 

GEREKLİ BECERİLER

Hava aracı

• Terminoloji: Malzeme ve parçalar
• Güvenlik ekipmanları: Kask, kaliteli güneş gözlükleri, botlar, eldivenler, kıyafetler, harnes

 

Aerodinamik

• Uçuşun doğası: Sürekli olarak ileriye doğru seyreden hava hızına bağlıdır
• Hava hızı, yer hızı: Neden kalkışa geçileceği ve rüzgara doğru iniş yapılacağı
• Kontrol girdileri: Fren/ağırlık kaydırma, yatış açısı, dönüş, hava hızı kontrolü

 

Meteoroloji

• Rüzgar: Anemometre, doğal göstergeler ve işaretler
  • Hız: saniye başına metre (m/s), kilometre/saat (k/h), hava süratinin knot cinsinden ifadesi ya da mil/saat (mph)
  • Yön: Pusula ve kadranlar (gidiş yönü ya da yukarı, kuyruk veya aşağı , yan rüzgarlar)
  • Kuvvet: rüzgar hızının karesi ile meydana gelen artışlar, etkileri, tehlikeleri
• Koşullar: Güvenli ve tehlikeli koşulların bilinmesi

 

Güvenlik

• Hazırlık: Standard işlemler ve denetimler, kritik unsurların tekrar kontrolü (yamaç paraşütünün incelenmesi + tam takım bir hava aracı unsuru olarak harnes)
• Antrenmanlar: Açıklama, amaç, prosedürler, uygulama, hatalar ve tehlikeler

 

DENEYİM ŞARTI

• En az 2 gün antrenman 

 

DAVRANIŞSAL TUTUM ŞARTI 

• Eğitmen, öğrencinin yeri yalayarak uçuş yaparken kendisine verilen eğitici nitelikteki güvenlik tavsiyeleri doğrultusunda kendisinin ve diğer insanların güvenliğinden tek başına sorumlu olabilecek düzeyde olduğuna ikna olmalıdır.

 

2.AŞAMA – İRTİFA UÇUŞU (TURUNCU)

İrtifa uçuşu, nispeten özgürce manevra yapabilmek için yerden yeterince yüksek ve uzak mesafede süzülerek uçmaktır. 

 

EĞİTİCİ VE GÜVENLİĞE YÖNELİK TAVSİYELER

Amaç

Bu seviye, yerden yüksekliğin ve mesafenin ayarlanması açısından öğrenciye süzülerek uçmayı tanıtıp emniyet sınırları dahilinde öğrencinin uçuştan keyif almasını sağlar.

Bu aşamada, öğrenci yerden oldukça uzak alanda uçmaya giderek alışır hale gelirken artık üzerindeki tedirginliği atmaya başlamalıdır. Öğrenci aslında manevra bakımından ve olası bir hatayı düzeltmek için irtifa, süre ve alan unsurları bakımından daha güvenilir bir noktada olduğunu anlar. Acil durum paraşütünün arazide gerektiğinde nasıl ve ne zaman kullanılacağı kendisine gösterilmiştir.  

Uygun ortam

Kalkış, iniş alanı ve bunların arasındaki uçuş güzergahı kolay ayarlanabilir vaziyette ve herhangi bir engel ya da tehlike için güvenlik payı iyi bir düzeyde tutulmuştur. Kalkış alanı pürüzsüz olmalı ve uçuş hızına ulaşmak için hızlanmaya elverişli nitelikte olmalıdır (uçurumdan kalkış yok). İniş alanı geniş ve rahatça ulaşılabilecek nitelikte olmalıdır ve güvenli bir yükseklik payı bırakılarak normal manevralar ile yaklaşılabilmelidir. Kalkışa bakılarak inişin nasıl olacağı anlaşılamıyorsa, her iki arasında oturmuş bir iletişim altyapısı kurulmak suretiyle biri kalkışta diğeri ise inişte olmak üzere iki tane eğitmen bulunmalıdır.

Planlama burada anahtar kelimedir. Öğrenci artık burada her uçuş için plan yapıp hazırlığını da tamamlamalıdır. Frenleri ve/veya ağırlık değişimlerini, rüzgar sürüklemelerine yönelik düzeltmeleri, hassas yaklaşma ve iniş hareketlerini kullanarak hız kontrolü, koordineli dönüşler ve bunların çeşitli kombinasyonları gibi temel manevra hareketlerini öğrenir. Planlama ve karar alma süreci (muhakeme) daha kalkışa geçmeden başlar ve her daim devam eder. Birtakım olaylar gerçekleşmeden hep bir adım önde olmalı, gözlem yapmalı, değerlendirmelere başvurmalı, kararlar almalı ve tüm havacılık ilkelerinde olduğu gibi bu unsurlara uygun hareket etmelidir.  

Sürüklenmeler ve paylar: Tüm manevralar, müdahale imkanı olmayan sürüklenmelerin önüne geçebilmek adına iniş alanına yakın bir yerde ve rüzgara doğru yapılmalıdır. 360°’lik dönüşler ve yavaş uçuşlar gibi gelişmiş manevralar, düzeltmelere imkan tanımak ya da kontrolün kaybedilmesi halinde durumun kurtarılmasına olanak sağlamak adına ekstra dikkatle ve araziden yeteri kadar yüksek ve düzgün bir mesafede gerçekleştirilmelidir.  Yaklaşma iyi bir zamanlama ve yükseklikte planlanmalıdır. Öğrenci ayrıca tek başına uçmaktan kaçınmalıdır.

 

Uyarı

Yan rüzgarlarda, aerka rüzgar, şiddetli ve darbeli rüzgarlarda kalkış yapmaya ve de stabil olmayan ya da türbülanslı veya kaldırıcıda uçmaya çalışılmaması yönünde uyarı yapılmaktadır. Planlamaların, hazırlık ve kalkış tekniklerinin yeterince iyi uygulanamaması, ekipmanda aksaklıklara ya da arızalara veya ayak halkasının kapatılamaması gibi en ciddi tehlikeli sonuçlara sebebiyet verebilecektir.   

 

Tüm değerlendirme gereksinimleri karşılandığında…

Öğrenci, doğrudan eğitmen gözetiminde uçmadığı durumlarda, sadece başlangıç ya da orta seviyeye uygun ortamlarda hafif ya da ılıman yumuşak rüzgarda uçuş yapmalıdır. Kalkış yalnızca yaklaşık olarak kafa rüzgarı olacak bir ortamda yapılmalıdır. Kaldırıcıdan ya da türbülanstan kaçınılmalı ya da bu mümkün değilse de her zamanki iniş alanına inmek adına doğrudan daha sakin hava koşullarının olduğu bir yere doğru uçulmalıdır.

 

Bir sonraki aşamaya geçmeden önce

Öğrencinin ilgili teorileri biliyor olması, daha düşük hız aralığındaki hava hızı kontrolünde uzmanlaşmış olması ve stallu fark edip düzetebiliyor olması hayati önem taşır.  

 

GEREKLİ BECERİLER

• Planlama: Sezgi, değerlendirmeler ve kararlar, uçuş planı, eksenler, sürüklenmeler, yükseklik, yer işaretleri
• Uçuş öncesi kontrol
• Zihinsel durum ve stres düzeyine yönelik farkındalık, daha düşük stres seviyesine erişmeye yönelik teknikler
• Kalkış: Kanadın kaldırılması ve kontrolü, duruş çizgisi/duruş kararı, hızlanma, havalanma, arazinin kontrolü , oturur pozisyona geçiş
• Yumuşak dönüşler: Görsel kontrol, hafiften orta seviyeye doğru yatışa geçiş, sürüklenmelerin kontrol edilmesi
• Yaklaşma: Araziye ve rüzgara ilişkin özellikler, yaklaşma türleri, eller yukarı, düz son yaklaşma, hız ile rüzgar eğimi ile başa çıkmak
• İniş: Önceden ayarlanmış bir alana doğru yönelme, eller yukarı ve frenleme
• İnişten sonra: Trafiğin kontrolü, iniş alanın bir sonraki pilotların gelişi için terk edilmesi
• Yer çalışması, Yerde kalınırken kanadın kontrol edilmesi

 

GEREKLİ BİLGİ DÜZEYİ

Pilot

• Fiziksel faktörler: Form durumu ve yorgunluk, hidrasyon (sıvı durumu), yemek, cildin ve gözün korunması, alkollü içecekler ve ilaçlar
• Psikolojik faktörler: Stresin teşhis edilmesi ve azaltılması, duyguların tespit edilip açığa vurulması
• Komutadaki pilot: Sorumluluklar, yetenekler, başlanan her türlü uçuşun mutlaka sonlandırılması gerekliliği

 

Hava aracı

• Kanadın idaresi: Eksenler, hız kontrolü, yavaş uçuş 
• Harnesin ayarlanması:Harnesin konumunun ve rahatlığının düzetilmesi
• Güvenlik ekipmanları: Acil iniş paraşütü, kanca bıçak
• Malzeme bakımı

 

Aerodinamik

• Sürüklenme: Kafa rüzgarı ya da kuyruk/arka rüzgar, yengeçleme, dönüşlerin düzeltilmesi, nüfuz etme
• Stall: Açıklama, rüzgar ve kalkış eğimlerinde, tehlikeler, farkındalık, sakınma ve toparlanma/kurtarma
• İtici kuvvet: Yerde: koşarak, havada: ağırlık (yerçekimi)
• Havalanma: Eksenler, kanatlardaki basınçtaki farklılık, hava hızı, hücum açısı
• Sürtünme : Hava hızıyla beraber artış ve hücum açısı

 

Meteoroloji

• Rüzgar: Meteorolojik rüzgar, kalkışta, inişte ve uçuş yolu boyunca, göstergeler, rüzgar eğimi
• Yerel şartlar: Arazi etkileri, vadi, Venturi etkisi/prensibi, engeller, köşeler, rotorlar
• Türbülans, darbe
  • Mekanik: Rüzgar hızı eğimi, kanat türbülansı ya da engel, rüzgaraltı, rotor
  • Rüzgar Katmanı: Dağın şekli, eğim, inversiyon tabakası, katabatik akış
  • Termal: Hava sahalarının karıştırılması, eğim, rüzgarla birleşme

 

Kurallar

• Yerel ve bölge(ler)
• Yol kurallarına ilişkin haklar: Kesişme , eğim, termaller, hava aracı kategorisine göre tanınan ayrıcalıklar
• Ulusal Yelken Kanat ve Yamaç Paraşütü Derneği

 

Güvenlik

• Uçuş planlaması: Süreç, bilgi, gözlem, değerlendirme, karar, uygulama
• Uçuş egzersizleri: Açıklama, hedef, prosedürler, uygulama, hatalar ve tehlikeler

 

DENEYİM KOŞULLARI

• En az 4 gün pratik
• En az 10 uçuş

 

DAVRANIŞSAL TUTUM ŞARTLARI

• Eğitmen, irtifa uçuşu yaparken verilen tavsiyeler doğrultusunda öğrencinin kendisinin ve diğer insanların güvenliğini sağlamada yeteri kadar yetkin olduğuna ikna olmalıdır.

 

3.AŞAMA – AKTİF UÇUŞ (YEŞİL)

Aktif uçuş, türbülanslı havada normal uçuş modunun korunmasıdır. Hücum açısının sınırlar dahilinde tutulmasını, dalış ve yatış hareketlerinin yönetilmesini, kapanmaların önlenmesini ve kapanmalardan sonra toparlanılmasını, kapanmaları ve stallu ve de hızlı irtifa kaybetmeyi kapsar.  

 

EĞİTİCİ VE GÜVENLİĞE YÖNELİK TAVSİYELER

 

Hedef 

Bu aşama, öğrenciye türbülansın etkilerinin kanadın davranışları üzerindeki etkilerini tanıtmakta olup, ve uygun kurtarma tekniklerine de ayrıca açıklamaktadır. Türbülans ile başa çıkma konusu sonraki aşamalardan önce gelir çünkü kaldırıcı sıklıkla yakınındaki türbülansı beraberinde getirir. Önceki aşamalarda tanıtılan yer çalışması konusu, bu aşamada ve sonraki tüm aşamalarda sayısız kere pratiğe ihtiyaç duymaktadır. 

 

Türbülans yön değişimlerini beraberinde getirmekte olup kanadın üç ekseninin etrafında rotasyonlara neden olur. Öğrenci, kanadın, türbülansa dayalı dalış, yatış ve dönüş hareketlerini, kanadı tek başına kurtarmaya yönelik bilgileri ve de kontrol girdilerini özümseyip ayırt edebilmelidir. Kapanmaları önlemeye yönelik aktif ve pasif yöntemleri ve de kurtarma tekniklerini öğrenir ve de pilotluk belgesi sınavlarına ilişkin bilgi sahibi olur.

 

Bu aşamada, öğrenci dalış ve yatış hareketlerini simülasyon yoluyla canlandırır, bu hareketlere alışır ve bu hareketlerin verimli bir şekilde keyfini çıkarmayı öğrenir. Kanat uçlarını kapatmayı öğrenir, bir çöküş manevrası olan büyük kulak kapamayı gerçekleştirir, hız sisteminden faydalanır ve ağırlık değişimine göre kanatı kontrol eder. Yeteri kadar yükseklik varsa farklı kurtarma tekniklerini izleyen hafif asimetrik kapanmalar yapılabilir (büyük kulak kapamadan biraz daha büyük). Acil durum prosedürlerine yönelik derin bilgi bu aşamada edinilir. Bu aşamada öğrenci artık, anında ve doğru kurtarma hamleleri yapabilmek ve acil iniş paraşütü kullanmak, türbülans nedeniyle oluşan kapanmaları ya da dalışları fark edebilecek düzeye gelir.  

 

Uygun ortam

Olabildiğince sakin koşullar sağlanması, diğer trafik akışından iyi bir uzaklıkta olunması, yerden en yüksek ve iniş alanına olabildiğince yakın bir seviyeye doğru pozisyon alınması. Mümkünse, egzersizler suyun üzerinde başlangıç seviyesindeki kanatlarla yapılmalıdır. Egzersizler bir eğitmen eşliğinde tandem kanadı altında da yapılabilir.

 

Uyarı

Çok hızlı ilerlenmemesi, fazla özgüvene kapılınmaması, dikkatsizliğin ve bilgisizliğin devreye girmemesi, risk alınmaması, hatalı muhakemeler yapılmaması ve beceri eksikliğinin bulunmaması yönünde uyarılar yapılmaktadır. Kalkış yaparken kanadın kontrolünün kaybedilmesine yol açan kötü teknikler ya da dikkat dağıtıcı unsurlar,kanadın dalmasına ve kapanmasına neden olabilir. Türbülansın gerçek hayatta kanatların üzerindeki somut etkileri, sakin ortamlardaki simülasyon ile canlandırılmış olanlara nazaran çok daha güçlü sonuçlar doğurur ancak kurtarma prensipleri aynıdır. Bu noktadan itibaren artık öğrenci kendi başına uçuş yapabilir ancak bunu da bir eğitmenin gözetimi altında yapmak durumundadır.

 

‘Orta düzey sendromunu’ ya da ‘İkarus sendromunu’ yaşayabilir ki bunlar öğrencinin, her şeyi bilip her konuda uzmanlaştığını ve kendisinin ve de sahip olduğu malzemelerin sınırsız bir yetkinlikte olduğunu sanması şeklinde tezahür eden sendromları ifade eder… Yer çalışmasında dahi kazalar meydana gelebilir ve de deneyimli pilotların bile tüm kariyerleri boyunca öğrenmeye devam ettikleri gerçeği ortada iken eksiksiz bir pilot diye bir şeyden bahsedilemez.

 

Tüm değerlendirme gereksinimleri karşılandığında…

Emniyet sınırları dahilinde ve kurallar gereği daha yüksek bir seviyede olunması şartı aranmadıkça öğrenci istediği gibi uçuş yapabilir. İleride gerektiğinde daha fazla talimat alıp almama konusundaki sorumluluk kendisine aittir. Başlangıçta, yukarıda güvenli bir uçuş için kılavuz niteliğindeki kurallardan faydalanılması tavsiye edilir.

 

Bir sonraki aşamaya geçmeden önce

Öğrenci farklı alanlar ve koşullar sonucunda birçok farklı deneyimi yaşamış olacaktır. Uçuş süreci otomatik olmalıdır ki uzmanlaşması gereken farklı durumlardaki/pratik uygulamalardaki reaksiyonların hızlı ve doğru bir biçimde yapması için. Kendi fiziksel ve ruhsal durumunun farkındadır ve uçuş yapıp yapmamaya karar verirken bunları göz önünde bulundurur.

 

GEREKLİ BECERİLER

• Kalkış: Duruş çizgisinin farkında olunması ve kalkış için hızlanmadan önceki karar
• Hız kontrolü: Minimum çöküş hızı, kaldırıcıda/çöküşte ya da rüzgar da dahil olmak üzere en iyi süzülüş uçuş açısı
• Dönüşler: Olağan hız, minimum çöküş hızında, koordineli, stall olmadan
• Dalış ve yatış kontrolü: Simülasyon ve salınımın azaltılması (kanatın stabil hale getirme), hız sistemi
• Büyük kulak kapama: kanat uçlarının kapatılması, bekleme, kurtarılması; büyük kulak kapama ve ağırlık kaydırarak dönüş; büyük kulak kapama + hız sistemi; diğer irtifa kaybetme teknikleri
• Asimetrik kapanmalar: Tek taraflı büyük kapama gibi ya da mümkünse bunun biraz daha büyük versiyonu gibi –başla, bekleme, kurtarma
• Hassas yaklaşma ve iniş sistemi: Eğitmen tarafından belirlenen güvenli bir alanda, 8 uçuşu (Figure 8) ve standart uçuş paterni

 

• Eğitmen eşliğinde Tandem Uçuşu  (göle gerek olmadan hassas manevralar): Asimetrik kapanmalar, spiral düşüş (isteğe bağlı)
• Acil iniş paraşütünün açılması: Simülasyon (isteğe bağlı)

 

GEREKLİ BİLGİ DÜZEYİ

Pilot

• Psikolojik faktörler: Zihinsel güç faktörleri, stres ile etkileşimde olan faktörler (motivasyon, duygular, konsantrasyon, karakter), stresi azaltmaya yönelik hamleler, stresin ve öz-güvenin ölçülmesi 
• Öğrenme süreci: Açıklama, hedefler, bireysel gelişim, emniyet
• Muhakeme: Önsezi, değerlendirmeler, kararlar, alınan aksiyonlar, sürekli bir adım önde olunması, farkındalık ve diğer kanatların takip edilmesi

 

Hava aracı

• Paraşütün içindeki birikintilerin temizlenmesi
• Uçuş ayarlarının kontrol edilmesine yönelik farkındalık
• Paraşütün ve harnesin temizliği 

 

Aerodinamik

• Dalış ve Yatış hareketleri: Dış bir unsurun etkisiyle meydana gelmesi (kanat reaksiyonu), kanatın kararlılığı, kontrol girdileri
• Büyük kulak kapamalar: Arttırılmış kanat yükü ve kanat açıklığı oranını düşürülmesi ile kanatın kararlılığını yükseltmeye ve irtifa kaybetmeye yönelik yöntemler, tehlikeler
• Kapanma: Dış bir unsurun etkisiyle meydana gelmesi (kanat reaksiyonu), kanatın kararlılığı, kontrol girdileri  
• Viril (Spin): Kalkışta, dönüşte, virilin toparlanması, rüzgar eğimi, inişte
• Spiral, savrulma ve kayma
• Stall: Türbülansta, beklenmeyen kaldırıcılar, dönüşler, eğim, rüzgar altı, tehlikeler
• Yük: Ağırlık, G-kuvveti, dönüşlerde, çıkışlarda, rüzgar ve kaldırıcı eğimleri, darbeler ve türbülans
• Acil iniş paraşütü: Aerodinamik fren, paraşütün toplanması

 

Meteoroloji

• Türbülans,darbeler
  • Mekanik: Setlerin/engellerin arkasında ya da korunaklı tarafında, ağaçlar, binalar, tepeler ve rüzgar eğimi
  • Rüzgar değişimleri ve rüzgar tabakaları: Açıklama, tehlikeler
  • Termal: Gün ilerledikçe; ilkindi vaktine kadar artma eğilimi göstermesi
• Bir türbülans kaynağı olarak havanın bozulması:  Cephe rüzgarları, kümülünimbüs , sert rüzgarlar, darbeler, güçlü kaldırıcılar
• Meltem: Rüzgardan farkı, oluşumu, deniz, dağ, vadi, gücü, etkileri

 

Kurallar

• Mümkün olduğu ölçüde üçüncü şahıs sorumluluk sigortası
• Okul ve eğitimler
• Hava sahası: Yerel hava sahası kısıtlamaları

 

Kritik durumlar

• Hazırlık: Nedenler, tanım, sakınma, düzeltmeler, eğitim (simülasyon)
• Başarısız kalkış: Görüş alanı aşağı, kötü kanat kontrolü, fazla agresif ya da zayıf hızlanma, kanadın ileriye atılması, tepeye doğru geri dönüş, harnese çok erken oturma
• Gerektiğinde frenlerin nasıl alınıp ne zaman bırakılacağının bilinmesi (fren ipinin kısaltılması)
• Stall: Türbülansta, beklenmeyen kaldırıcılarda, dönüşler, rüzgar eğimi, rüzgar altı, tehlikeler
• Olağandışı davranışsal tutumlar: Türbülans, yukarı ve aşağı yunuslama, kapanma kurtarışı
• Kötü yaklaşma ve iniş: Organize edilmemiş, net bir planın bulunmaması, iniş alanının üzerinde, alçak dönüşler, yere yakın yavaş uçuş

 

İlk yardım

• Gerekli kurumun tavsiyelerine uygun bir biçimde

 

DENEYİM ŞARTLARI

• Uygun bir alan ve eğitmen bulunuyorsa SIV (Simulation d’Incident en Vol; uçuşta karşılaşılan beklenmedik aksaklıkların canlandırılması) kursunun temel unsurlarının bilinmesi önerilir.
• Acil iniş paraşütünün açılmasına ilişkin bir seans düzenlenmesi tavsiye edilir.
• Yukarıda bahsedilen egzersizler ile en az 3 başarılı uçuş: dalış ve yatış kontrolü, büyük kulak kapama, asimetrik kapanma

 

DAVRANIŞSAL TUTUM ŞARTLARI

• Eğitmen, öğrencinin ilgili yasal düzenlemeler ve iyi niyet uygulaması çerçevesinde kendisinin ve diğer insanların güvenliğini tek başına garanti altına alma yetisine sahip olduğuna ikna olmalıdır.   

 

4.AŞAMA – YELKEN  (MAVİ)

Yelken, yukarı yönlü hava akımlarını kullanarak uçuş süresini uzatmaktır, yamacı karşılayan bir rüzgar veya termik içinde hatta dağ dalgalarını kullanarak uçabilmektir.. 

 

EĞİTİCİ VE GÜVENLİĞE YÖNELİK TAVSİYELER

 

Hedef

Bu aşama, emniyet sınırları çerçevesinde ve de hava trafiğinin yoğun olduğu anlarda, gösteri uçuşlarında ya da yerel yarışlar/dostluk müsabakaları gibi baskı altında kalınılan durumlarda pilotun herhangi türde bir havada yelken uçuşunda güvenle uçabilmesinin garanti altına alınmasına ilişkindir.  

 

Yelken, kolay yamaçlardan, termikli şartlara ve geniş aralıklar bırakılarak yapılan hafif manevralardan daha az aralıklar bırakılarak yapılan zorlu koşullarda yapılan uçuşlara kadar birden fazla seviyesi vardır. Seri ve hassas manevralar ile durum ve koşulların hızlıca ve isabetli değerlendirilmesine yönelik becerileri gerektirmektedir. Bir pilot planlamalarını daima dikkatle yapmak ve olaylar karşısında bir adım önde olmak durumundadır ki bu sayede kritik anlarda gecikmeden doğru reaksiyonu gösterebilsin.

 

Bu aşamada, öğrenci havada daha fazla zaman geçirme imkanına sahiptir ve uçuş öz denetimli hale gelebilir ancak burada hataya çok az yer vardır. Deneyim seviyesi hala azdır, herhangi bir aksaklıktan kaçınılmalıdır. Detaylıca planlanan bir gelişimin önemi büyüktür. Başlangıçta antrenmanlar yüksek güvenlik payı çerçevesinde basit düzeyde olmalıdır. Kalkışta düşük hız aralığı kontrollerinde, sürüklemeleri hesaplarken en düşük irtifa kaybı ile koordineli dönüşlere imza atılması, trafikte gözün yoldan ayrılmaması ve trafik kurallarına saygı duyulması gibi konularda uzmanlaşılmalıdır. Öğrenci polar/performans eğrilerini, uçuş hızlarını, tasarım kısıtlamalarını ve kanatların yük faktörlerini bilir. Sonrasında, yeterli yükseklik sağlandığında dalış ve yatış kısıtlarını öğrenir.

 

Uygun ortam

Başlangıçta güvenli uçuş için öğrencilere sunulan kılavuz niteliğindeki kurallardan faydalanılması önerilir: kuvvetli rüzgar, türbülans, uçurumdan ya da yan rüzgardan yapılan kalkışlar,tepenin yukarısına ya da iç kısmına doğru iniş yapmaktan kaçınılmalıdır ve öğrenciye iletişim halinde olacak bir eğitmenin hazır bulunması gerekmektedir.

 

Uyarı

Çok büyük güçlerin devreye girmesi nedeniyle radikal durumlara karşı uyarı yapılır. Öğrenci daha küçük sınırlar dahilinde uçuşlarını gerçekleştirecektir. Kuvvetli rüzgar ve türbülans rahatlıkla öğrenciyi rüzgar altına ya da tehlikeli/bilinmeyen arazilere sürükleyebilir.

 

Bir pilot ‘işin ilmini kaptığında’, uçmak oldukça basit ve mantıklı bir hal alır artık. Bununla birlikte, bu husus, kimseye bu işte kolaylıkla uzman olunabilineceği gibi yanlış bir kanıya sevk etmemelidir. Bilgi eksikliği, başarısız manevralar, cahilce hareket edilmesi ya da risk alınması rahatlıkla bir kazaya neden olabilir. Öğrenci hala tek başına uçmaktan kaçınmalıdır.

 

Tüm değerlendirme gereksinimleri karşılandığında…

Bu aşama tamamlandığında öğrenciler pilot sıfatını kazanır. Pilotların, gösteri uçuşlarında, yerel yarışlarda/dostluk müsabakalarında veya bu seviyeyi karşılayan diğer durumlarda havada süzülme (bayır ya da sıcak hava cereyanları koşulları altında) yapabilmeleri için lisans sahibi olmaları gerekmektedir.   Eğitmen gözetiminde olmadığı sürece öğrencilerin yelken antrenmanları yapmalarına izin verilmez.

 

Bir sonraki aşamaya geçmeden önce

Pilot, karşılaşılan olaylara ilişkin olarak kendi durumunu ve ekipmanlarını çok isabetli bir biçimde değerlendirme yetisine sahip olmalıdır ve kalkışa karar vermeden önce özellikle darbeli rüzgarlarda içinde bulunduğu şartları en iyi şekilde değerlendirebilmelidir. Burada pilot, farklı arazilerle ve olaylarla karşılaşmasının bir sonucu olarak çok çeşitli deneyimlere sahip olacaktır ancak gerektiğinde daha fazla talimat için beklemesi gerekmektedir. Uçuş süreci otomasyon şeklinde olmalıdır ki pilotun uzmanlaşması gereken farklı durumlarda/egzersizlerde alınacak reaksiyonlar hızlı ve isabetli olsun.

 

GEREKLİ BECERİLER

• Rüzgarda kalkış: Türler, destek eşliğinde, talimatlar, ters kalkış
• Havalanırken kaldırıcı bantta manevra yapmak: 8 paterni, sürüklenme ve eğim düzeltmeleri, stall göstergesi yok, araziye ve trafiğe göre manevra, iyi bir görüş açısının korunması
• Yamaç yelkeni : En iyi kalkış alanı,yamaçla boyunca hızın en iyi şekilde ayarlanması, önceliklerin yönetilmesi, boşluklardan ve alçak alanlardan geçilmesi, iniş opsiyonlarına rahatça ulaşımın yönetilmesi
• 360°’lik dönüşler: Minimum çöküşten dik yatışlara, sürüklenmelerin düzeltilmesi
• Termal yelken: Termik merkezin bulunması ve takip edilmesi, çıkış istikametinin seçilmesi
• Hız aralığı: Orta hızın araştırılması
• Rüzgarda iniş: Rüzgarın gücüne, trafik kontrolüne ve arazinin yönetilmesine göre pozisyon alma

 

GEREKLİ BİLGİ DÜZEYİ

Pilot

• Psikolojik faktörler: Güven/Özgüven, grup baskısı ya da kendi kendine baskı yaratmak, onaylanma, öz disiplin, vazgeçme (uçuş, termiğe bağlı sürüklenmelere maruz kalmak…)

 

Hava aracı

• Kıyafetler: Dayanıklılık, irtifa ve soğuk havalar açısından
• Harnes seçimi ve ayarı: Türler, derecelendirme, deneyim, rahatlık, organizasyon, su, telsiz, tüm kablolar harnesin içinde, acil iniş paraşütü tutamağının yerine erişim
• Kanat seçimi: Boyut, idare, deneyim, uçuş türü, hırslar, en yaygın durumlarda en yüksek performans için
• Aletler: Varyometreler, altimetreler, ayarlar
• Performans: Minimum çöküş, maksimum süzülüş ve hız, penetrasyon, manevra kabiliyeti
• Bakım: Günlük ve periyodik denetimler ve bakımlar, uçuş ayarlarının kontrolü ve onarımı, onarımdan sonra denetim

 

Aerodinamik

• Denge: Pozitif dalış, refleks, kanatların burkulması, kanatın dağılımı karşısında ağırlık merkezi  
• G-kuvveti yükü: Türbülanstaki hız, akrobasi, yapısal kusurlar, kontrolün kaybedilmesi
• Uçuşa elverişlilik: Tasarım ve sertifikasyon standartları, amaç ve gereksinim, yük, ağırlık, hız ve manevra kabiliyeti aralığı dengesi, stall özellikleri, derecelendirme
• Tasarımsal faktörler: Aerofoil, alan, kanat açıklık oranı, kavis, açıklık, etkileri
• Parazitik ve girdap sürtünme: Kanat ucu girdapları, yer etkisi

 

Meteoroloji

• Yamaçta havalanma
  • Faktörler: Eğimin şekli ve değişim derecesi, rüzgarın yönü ve hızı
  • Bileşenler: Yatay, dikey, eğim, hızlanma
  • Bölgeler: En güçlü kaldırıcı, en kuvvetli kafa rüzgarı, türbülans, rüzgaraltı, rotorlar
• Termikler
  • Faktörler: düzensiz ısınma, istikrarsızlık, sıcaklık düşüş oranları, kontrast, hafiften orta şiddette rüzgarlara
  • Türler: Yarıçap, kuvvet, kuru ortamda sıcak hava cereyanları, tehlikeler
  • İşaretler: İrtifa ile birlikte sıcaklığın düşmesi, sakin hava koşulları ve darbeler, bulutlar
• Hava koşulları: Isı ve basınç farklılıkları, küresel devridaim, Koriyolis etkisi
  • Hava kütleleri, cepheler: İstikrar/istikrarsızlık, işaretler, konvercans
  • Ölçüm: Rüzgar, basınç, nem ve denge
  • Bulutlar: Türler, buna bağlı hava şartları ve koşullar

– Raporlar: Aktüel raporlar (METAR Raporu – Rutin Meydan Meteorolojik Yer Raporu), uyarılar (TAF – Meydan Hava Tahmini), alan (IGA – Uluslararası Jeotermal Birliği), haritalar, yorumlama

 

Kurallar

• Yamaç ve termik yelken kuralları (öncelikler)
• VFR – Görerek Uçuş Kuralları: Minimum görüş ve bulutlardan uzaklık
• Hükümet veya diğer resmi makamlar

 

Kritik durumlar

• Alışılmadık durumlar: Alanda, ekipman, manevralar veya görevler, öncelikler, şartlar
• Kötü muhakeme: Kendi kabiliyetlerini olduğundan fazla görmek, uçuş alanının, koşulların, ekipmanın ya da görevin hafife alınması
• Yüksek rüzgarlarda yer çalışması: Rüzgar tarafından sürüklenmeler, reaksiyonlar
• Kritik manevralar: Yere ve engellere/setlere yakın uçuş, yavaş uçuş,  360°’lik dönüşler, kaldırıcı banda dönüş, tepeye iniş, kapanma/spin kurtarması
• Acil durum prosedürleri: Beklenmedik rüzgarlar ya da türbülans, kapanmalar, yamaca/ağaca/suya doğru iniş, engebeli arazi, engeller/setler, elektrik hatları
• Görüş kabiliyetinin düşmesi: Bulutlara yakın uçuş, reaksiyonlar
• Kazalar: Yardım ve raporlar

 

İlk yardım

• Düzenli ve güncel bilgi akışı  

 

DENEYİM ŞARTLARI

• Uygun bir uçuş alanı ve eğitmen olduğu takdirde SIV kursu önerilir.
• 3 farklı uçuş alanında en az 25 başarılı uçuş
• Termik yelken uçuşları da dahil olmak üzere en az 15 saat uçuş.

DAVRANIŞSAL TUTUM ŞARTLARI

• Pilotun, bu seviyede uçuş yaparken, gösteri uçuşları, yerel yarışlarda/dostluk müsabakalarında ve bu seviyeye denk gelen her koşulda kendisinin ve diğer kişilerin emniyetini tek başına üstlenebilecek kapasitede olduğu kabul edilecektir.  

 

AŞAMA 4A – HEDEF İNİŞİ

Bu ek değerlendirme aşaması, yarışlar da dahil olmak üzere, pilotun isabetli bir biçimde iniş için gerekli olan tüm özel yeteneklerde uzmanlaşmış olduğunu gösterir.  Bu değerlendirme puanı, Uluslararası Serbest Uçuş Komisyonu’nun (CIVL) ilk kategori yarışlarına girmeye hak kazandırabilir.

 

GEREKLİ BECERİLER

• İdeal koşullardan uzak koşullarda kalkış hem ayak ile hem de çekici ile kalkma
• Her iki tarafa da dönüş kolaylığı
• Güvenli manevralar sayesinde irtifa kontrolü ve pozisyonu  
• Yönetme becerisi:
  • Önden ya da asimetrik kapanma
  • Spiral dalış
  • Oto rotasyon, stall
• Düşük hızda iniş

 

GEREKLİ BİLGİ DÜZEYİ

• • Analiz: Yarış kurallarına dair, hava koşullarına ilişkin derinlik ölçümleri, görev açıklaması
  • Rüzgar üstüne doğru, yan rüzgarlarda, rüzgar altında uçuşlardaki stratejiler, teknikler ve tehlikeler  
  • Kanatların polar eğrilerinin tam kapsamlı kullanımı
  • Ekipman takibi: İplerin uzunluğu, kanat kontrolü, acil iniş paraşütünün katlanması

 

DENEYİM ŞARTLARI

•  Kullanılan EN kategorisinde deneyimli olma

 

DAVRANIŞSAL TUTUM ŞARTLARI

• • Stresin, duyguların ve konsantrasyonun yönetilmesi
  • Uçuş öncesi koşulların değerlendirilmesi
  • Uçuş planının ve uçuş taktiklerinin kurgulanması
  • Uygun emniyet payı vasıtasıyla seçilen hedefte güvende olunması
  • Rekabet baskısı altında farkındalığa yönelik öz eleştiri yapılması (tehlikelere yönelik oluşan grup baskısı ya da şahsi düşünceler)

 

5.AŞAMA – KIDEMLİ PİLOT (KAHVERENGİ)

Kıdemli pilot uçuşlarında tamamen bağımsızdır ve iyi bir uçuş deneyimine sahiptir. Uçuşlarda kendisinin ve diğer insanların güvenliğini üstlenebilecek seviyededir. Yamaç paraşütünü geniş çaptaki arazi çeşitliliğinde ve koşullarda uçurma yeteneğine sahiptir.   

 

EĞİTİCİ VE GÜVENLİĞE YÖNELİK TAVSİYELER

 

Hedef

Bu aşama, pilotun yamaç paraşütüne dair en az bir pratik türünde derin bir deneyime sahip olduğunu tasdikler. İlgili uçuş disiplininde gösteri uçuşlarında ve ulusal yarışlarda/CIVL ikinci kategori yarışlarında da güvenle uçabilir. Ayrıca, örneğin eğitmen olarak deneyimlerini paylaşmaya hazır haldedir.

 

Uygun ortam

Bu aşamada, kısa ve kolay uçuşlardan ciddi anlamda zorlu uçuşlara kadar, koşullar elverdiği sürece pilotun yeteneğinin ve kararlılığının sınırları belirleyeceği neredeyse sınırsız ihtimal söz konusudur. Bu noktada, pilotun nihai teste ilişkin olarak ortaya koyabileceği beceriler devreye girer.

 

Bu seviyede uçmak için her uçuşun planlamasının ve uygulamasının emniyet sınırları dahilinde yapılması gerekir. Pilot aerodinamiğe, meteorolojiye, hava trafiğine ve hava sahası kurallarına dair derin bilgiye sahiptir. Planlanan uçuşa, mevcut ve olası koşullara uygun biçimde, en doğru ekipmanı seçebilir, lojistik organizasyonu sağlar (arama ve kurtarma botu, acil durumlarda kullanılacak prosedürler). Pilot, kendisinin veya diğerlerinin sakatlanmasını önlemek adına artık araziyi ve koşulları tahmin edip bir kanıya önceden varabilecek düzeydedir.

 

Uyarı

Acil iniş yapma imkanı olmayan bölgelerde ve arama botu olmadan sulak alanlarda uçulmaması yönünde uyarı yapılır. Pilot her daim en azından birinin nereye uçma eğiliminde olduğunu bildiğinden ve gerektiğinde bir arama başlatılacağından emin olur. 

 

Pilotlar bu seviyede gösterilerde, ulusal yarışlarda/Uluslararası Serbest Uçuş Komisyonu’nun (CIVL) ikinci kategori yarışlarında ya da bu seviyeye denk gelen ne kadar aşama varsa buralarda uçuş yapabilmek için bir lisansa sahip olmalıdır. Öğrencilerin, eğitmen eşliğinde bir seminerde gerçekleşmediği müddetçe bu seviyede uçuş yapmasına izin verilmez.  

 

GEREKLİ BECERİLER

• Özel kalkışlar
  • Yan rüzgar: Maksimum 45°, zayıf yan bileşen
  • Uçurumdan kalkış: Orta seviyeden kuvvetli rüzgarlara, destek
  • Çekici (mümkünse): Vinç
• Seyir hızının koşullara uyarlanması
• Hız aralığı: Pürüzsüz havada daha yüksek hızların denenmesi, polar eğrisinin tam kapsamlı kullanımı
• Türbülans, darbeler: Kanat kontrolü
• Arka kolon kullanımı
• Resmi iniş alanı olmayan yere iniş: İniş alanının seçimi, hız ve süzülme açısı kontrolü, bilinmeyen arazilere ilişkin hassas yaklaşma tekniği

GEREKLİ BİLGİ DÜZEYİ

Pilot

• Fiziki yeterlilik

Farkındalık: Analiz etme, bir adım önde olma, vazgeçme, iniş için enerji depolama

• Değişen koşullara ve araziye adaptasyon sağlama

 

Hava aracı

• Bakım: Kıyafetlerin/iplerin eskidiğinin farkına varılması, ip ayarının yapılması, zarar görmüş ipin değiştirilmesi

 

Aerodinamik

• Hız polar eğrisi: Hava ve yer hızı, minimum çöküş, en iyi süzülme açısı, kaldırıcının/çöküşün , kafa rüzgarının/arka rüzgarının, dönüşlerin, kanat yükünün ve hava yoğunluğunun etkisi

 

Meteoroloji

• Cephe kaldırıcısı: Soğuk ön cephe çeşidi, gök gürültüleri
  • İşaretler: Çok yüksek bulutlar, squall/fırtına hattı, rüzgar yön kırılması, sıcaklık düşüşü
  • Tehlikeler: Kümülünimbüs, sert rüzgarlar, fırtınalar, kuvvetli kaldırıcılar, türbülans, kaçış
• Kaldırıcı hattı
  • Bulut caddesi, mavi caddeler
  • Konvercans
• Dalga
  • İşaretler: Arazi, rüzgar yönü ve hızı, denge, merceksel bulutlar
  • Tehlikeler: Rotorlar, düşük penetrasyon, kuvvetli kaldırıcı, yüksek irtifa, hipoksiya (oksijen yetmezliği), soğuk 

 

Planlama

• Prosedürler: Sinyaller, kurtarma, uyarı, kayıp pilotların aranması

 

Kurallar

• Kontrollü hava sahası: hava koridoru, terminal sahası, kontrol bölgeleri ve uçuş yolları, Hava Trafiği Kontrolü, VFR/IFR uçuş trafiği yolu, harekat kuralları
• Kontrolsüz hava sahası:  Yardımcı uçuş eğitmeni (AFI), diğer uçuş pistleri,   tehlikeler, kısıtlamalar, yasaklı bölgeler, bilgilendirme bölgeleri ve hizmetleri, VFR/IFR uçuş trafiği yolu, harekat kuralları
• Askeri hava trafiği: Eğitim alanları, havadan fotoğraf çekimi
• Diğer hava sahaları: Kısıtlanmış, tehlikeli ve yasaklı bölgeler
• Bilgi kaynakları: Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) haritaları, yayınları, Hava Önleme Kontrolü (AIC), Havacılık Bilgi Yayını (AIP), kılavuzlar, Havacılara Yapılan Duyurular (NOTAM’lar), bilgi servisi, yerel havalimanları ve kulüpler, okullar

 

İlk yardım

• Düzenli ve güncel bilgi akışı  

 

DENEYİM ŞARTLARI

• Uygun uçuş alanı ve eğitmen bulunduğu takdirde SIV kursuna katılınması şiddetle tavsiye edilir ve asgari olarak şu şartlar aranır: büyük bir dalış açısı ve dalış kontrolü, kapanma kontrolü, oto rotasyon ve çıkış, stall, geri uçuş ve çıkış
• 5 farklı uçuş alanında en az 100 uçuş veya 50 uçuş saati  

 

DAVRANIŞSAL TUTUM ŞARTLARI

• Pilot, yalnızca bir vaka meydana gelme ihtimalini değil de kendisi ve diğer insanlar açısından doğabilecek sonuçları da hesaba katarak tüm durumlarda ve koşullarda riskleri değerlendirme ve gereksiz riskleri (uzaktan pozisyon alma, zayıf erişim, sağlık sigortası…) önleme yeteneğine sahiptir.  Bilgi için buraya göz atınız:

http://www.fai.org/civl-our-sport/safety/40754-assessment

 

AŞAMA 5B – KROS

Bu ek derecelendirme pilotun kros/seyrüsefer uçuşları için gerekli olan tüm özel yeteneklerde uzmanlaşmış (yerel uçuş sahasından uzaklara uçuş yapmak adına yukarı yönlü hava akımlarından faydalanarak) olduğunu göstermektedir. 

 

GEREKLİ BECERİLER

• Gerekli ekipmanın getirilmesi: GPS, ilk yardım çantası/hayatta kalma kiti, oksijen ekipmanları, canlı takip cihazı
• Hava durumu analizine bağlı olarak en iyi kalkış şeklinin seçimi
• İdeal koşullardan uzak koşullar altında kalkış yapma, hem ayak ile hem de çekici ile kalkma, hava trafiğinin idaresi
• Termikte, tek başında ya da trafikte her iki tarafa da dönüş kolaylığı  

 

• İyi bir emniyet payı bırakarak (yere yakın, sınırlı iniş alanı imkanı dahilinde, paraşüt trafiğinde, vb.) çok zayıf şartlarda uçuşun sürdürülebilmesi    
• Sert rüzgarda sıcak hava cereyanları altında drift/sürüklenmeler ve kaçamaklı havalanmalar vasıtasıyla uçuş emniyetinin sağlanması
• MacCready teorisinden faydalanılması, termik çıkış zamanının ve hızlı uçuş yapabilme
• Sürüde termik uçuşu: Bu uygulama, önce tek pilot sonrasında da öğrenme seviyesindeki daha fazla pilot dahil edilecek şekilde kademeli olarak özümsenmelidir.   
• İdare:
  • Hızlandırılmış asimetrik kapanma
  • Yunuslamanın sönümlendirilmesi veyunuslama ile önden kapanma ile, tetiklenen yanal hareketin sönümlendirilmesi
  • Oto rotasyon, stall
• Uçuş halindeyken en iyi iniş alanının seçimi ve muhtemel bariyerleri bünyesinde barındıran kısa alanlar için hassas yaklaşmanın ayarlanması  
• Diğer kanatlar ile aynı zamanda iniş 

 

GEREKLİ BİLGİ DÜZEYİ

• Analiz: Yarış kurallarına, hava sondaj raporlarının analizi
• Harita kullanımı: Hava sahası, ıssız alanlar, tehlikeler, iniş alanları, alternatif rotalar
• Kafa rüzgarı, yan rüzgarlarda, rüzgar altında uçuşlardaki stratejiler, teknikler ve tehlikeler  
• Ne zaman grup halinde ne zaman kendi başına harekete geçileceğinin bilinmesi  
• Takım halinde telsizle verimli biçimde haberleşmenin sağlanması
• Ekipman takibi: İplerin uzunluğu, paraşüt kontrolü, acil iniş paraşütünün katlanması

 

DENEYİM KOŞULLARI

• Kullanılan EN kategorisinde deneyimli olma
• En az 5 seyrüsefer uçuşu (yalnızca aynı kalkış alanından yapılan uçuşlar sayılmaz)

 

DAVRANIŞSAL TUTUM ŞARTLARI

• Stresin, duyguların ve konsantrasyonun yönetilmesi
• Uçuş öncesi koşulların değerlendirilmesi
• Uçuş planının ve taktiklerinin kurgulanması
• Gün içinde ve diğer günlerde de değişen koşullara bağlı olarak kıyafetlerin ve uçuş stilinin ne zaman değiştirileceğinin özümsenmesi  
• Bulut caddelerinden, mavi deliklerden ya da kaldırıcıyı riske atabilecek diğer bölgelerden geçiş   
• İnişe elverişli olmayan alanların etrafından dolanmak
• Uygun emniyet payı çerçevesinde rota hattının seçilmediği hallerde güvende kalabilme
• Rota hattında gök gürültülerinin olduğu hallerde duruşun ya da dolambaçlı yoldan gidişin gerçekleştirilmesi   
• Rekabet baskıcı altında farkındalığa yönelik öz eleştiri yapılması (tehlikelere yönelik oluşan grup baskısı ya da şahsi düşünceler)

AŞAMA 5C – YARIŞ

Bu ek derecelendirme, pilotun çok sayıda pilotun katıldığı ve zorlu ve yönlendirilmiş hedeflerin belirlendiği yarışlarda gerekli olan özel becerilerde uzmanlaştığını göstermektedir. Bu derecelendirme, Uluslararası Serbest Uçuş Komisyonu’nun (CIVL) ilk kategori yarışlarına girmeye hak kazandırabilir. 

 

GEREKLİ BECERİLER

• İdeal koşullardan uzak koşullar altında kalkış yapma, hem ayak ile hem de çekici ile kalkma, yoğun hava trafiğinin idaresi
• Termikte, tek başında ya da trafikte her iki tarafa da dönüş kolaylığı  
• İyi bir emniyet payı bırakarak (yere yakın, sınırlı iniş alanı imkanı dahilinde, paraşüt trafiğinde, vb.) çok zayıf şartlarda uçuşun sürdürülebilmesi    
• Sert rüzgarda termik altında drift/sürüklenmeler ve belirsiz kaldırıcı vasıtasıyla uçuş emniyetinin sağlanması
• MacCready teorisinden faydalanılması, termik çıkış zamanının ve uçuş hızının seçimi
• En az 10 pilotla çok yakın mesafede sürüde termik uçuşu. Bu uygulama, önce ilk pilot sonrasında da öğrenme seviyesindeki pilotlar dahil edilecek şekilde kademeli olarak özümsenmelidir 
• İdare:
  • Hızlandırılmış asimetrik kapanma
  • Yunuslamanın sönümlendirilmesi veyunuslama ile önden kapanma ile, tetiklenen yanal hareketin sönümlendirilmesi
  • Oto rotasyon,stall
• Uçuş halindeyken en iyi iniş alanının seçimi ve muhtemel bariyerleri bünyesinde barındıran kısa alanlar için hassas yaklaşmanın ayarlanması   
• Diğer kanatlar ile aynı zamanda kalkış ve iniş 

 

GEREKLİ BİLGİ DÜZEYİ

• Analiz: Yarış kuralların dair, havadurumu sondaj raporlarını analiz, görev açıklaması  
• Kafa rüzgarı, yan rüzgarlarda, rüzgar altında uçuşlardaki stratejiler, teknikler ve tehlikeler  
• Dönüş noktalarına inişsiz ulaşılması (sürüklenmeye yönelik stratejiler)
• Sürüye ne zamana kadar takılı kalacağını ve ne zaman kendi başına hareket edileceğinin bilinmesi
• Son süzülüş hususları: Güvenli irtifa seviyeleri ve türbülansda hızlı uçuş, çöküş ve muhtemel sınırlı iniş opsiyonları
• Takım halinde telsizle verimli biçimde haberleşmenin sağlanması
• Ekipman takibi: İplerin uzunluğu, paraşüt kontrolü, acil iniş paraşütünün katlanması

 

DENEYİM ŞARTLARI

• 2 kolonlular dahil olmak üzere tüm EN kategorilerinde deneyime sahip olma
• Ulusal/CIVL ikinci kategori yarış görevlerinde en az 3 gol elde etme

 

DAVRANIŞSAL TUTUM ŞARTLARI

• Stresin, duyguların ve konsantrasyonun yönetilmesi
• Uçuş öncesi koşulların değerlendirilmesi
• Uçuş planının ve taktiklerinin kurgulanması
• Gün içinde ve diğer günlerde de değişen koşullara bağlı olarak aletlerin ve uçuş stilinin ne zaman değiştirileceğinin özümsenmesi  
• Dönüş noktalarının uygun emniyet payı dahilinde seçilmediği hallerde güvende kalma  
• Rota hattında fırtınanın olduğu hallerde durmak ya da etrafından dolaşmak   
• Rekabet baskıcı altında farkındalığa yönelik öz eleştiri yapılması (tehlikelere yönelik oluşan grup baskısı ya da şahsi düşünceler)

 

AŞAMA 5D – HAVADA AKROBASİ

Bu ek derecelendirme, yarışlar dahil olmak üzere, pilotun akrobasi uçuşları için gerekli olan özel yeteneklerde uzmanlaştığını gösterir. Bu derecelendirme CIVL ilk kategori yarışlarına grime hakkı tanıyabilir.

 

GEREKLİ BECERİLER

• İdeal koşullardan uzak koşullar altında kalkış yapma, hem ayak ile hem de çekici ile kalkma, hava trafiğinin idaresi  
• Her iki tarafa da dönüş kolaylığı   
• Sürüklenmelerin kontrolü (kalkıştan kutuya kadar ve kutu içersinde manevra yaparken)
• İdare:
  • Halka açık alanlardan arazilere emniyet payı
  • Frenleyerek çıkış yaparak spiral dalış, 90°’nin altında dinamik bir çıkış ile derin spiral 
  • Tam stall, geri uçuş ve simetrik çıkış
  • Spin/viril, heliko, güvenli kurtarma (stall/ tam stalldan yararlanılarak)
  • Wingover
  • SAT
• Diğer kanatlarla aynı anda iniş

 

GEREKLİ BİLGİ DÜZEYİ

• Analiz: Yarış kurallarına dair, havadurumu sondaj raporları
• Görev açıklamalarında katılım ve talimatlara uyulması
• Görevde yeni manevraların denenmemesi
• Ekipman takibi: İplerin uzunluğu, paraşüt kontrolü, acil iniş paraşütünün katlanması

 

GEREKLİ DENEYİM ŞARTLARI

• SIV kursu tamamlanmış olmalı
• Kullanılan EN kategorisinde deneyimli olma
• Etkinlikten önce yarış kanadında hava akrobasisi manevralarının sergilendiği en az 20 uçuş (kanıtlayıcı kayıtlı görüntüler eşliğinde)
• Deneyimin ve öz denetimin tasdiklenmesi için baskı altında birden çok uçuş yapmış olma (gösteri uçuşu, yerel yarışlar, kara üstünde)  

 

DAVRANIŞSAL TUTUM ŞARTLARI

• Stresin, duyguların, konsantrasyon seviyesinin ve aşırı motivasyonun yönetilmesi
• Uçuş öncesi koşulların gözden geçirilmesi, gerekli kararların alınması
• Risklerin yönetilmesi, yalnızca uzman olunan manevraların gerçekleştirilmesi
• Koşulların uygun emniyet payının işlevini yerine getirmesine imkan vermediği hallerde emniyetli kalabilme
• Talep ve iddiaların sunulacağı zaman zarfından önce hakemlerin kararlarına saygı duyma
• Baskı altındaki farkındalığa yönelik özeleştiri (tehlikelere yönelik grupça veya tek başına alınan kararların değerlendirilmesi)

Servet Yalçınkaya