Pilot Seviye Lisansı

FAİ Safepro para belgesini yayınladıktan sonra bir eğitmen arkadaşım diğer ülkelerdeki eğitim sistemlerinin Türkiye ile karşılaştırmamı istedi. Hali hazırda zaten birkaç ay önce federasyon için bu sorunun cevabını içeren bir rapor hazırlamış ve referans olarakta FAİ Safepro para’yı önermiş ve onlar için türkçeye çevirmiştim. 🙂

Daha geniş bir kitleye ulaşması ve bu konu hakkında kafa yoranlar için bir dayanak noktası oluşturabileceğinden burada da yayınlamakta fayda görüyorum.

Amerika, Ushpa,
Paragliding 1, P1, Başlangıç pilot, Düz kalkış ile düz uçuş ile iniş yapabilme becerisine ve temel yamaç paraşütü bilgisine sahiptir.
P2, Acemi pilot,Havada Dönüş manevralarını yapabilir ve iniş yaklaşması için gerekli olan dönüş manevraları yapabilir. Temel meteoroloji bilgisine, hava kurallarını bilir. Eğitmen ve kendinden daha tecrübeli pilotların gözetiminde nispeten kolay bölgelerde uçabilir.
P3, Orta düzey pilot, Uçuş bölgesini ve uçuş koşullarını doğru bir şekilde yorumlayabilecek beceriye sahiptir ve kendi uçuş kararını verebilecek ve uçuş planlamasını yapacak tecrübeye sahiptir. Mikro ve makro meteoroloji bilgisine ve temel uçuş mekaniği bilgisine sahiptir.
P4, İleri düzey Pilot, Yeterli uçuş tecrübesi ve saatine sahiptir, bir çok bölgede uçmuştur. Nerde , ne zaman uçulacağını veya uçulamayacağını bilir. Kendinden daha tecrübesiz pilotlara rehberlik edebilir.
P5, Usta Pilot, Uçuş tecrübesi ve bilgisine ek olarak göze çarpan uçuş becerilerinede sahiptir. Bir çok uçuş bölgesinde çok değişik koşullarda farklı kanatlarla uzun dönem boyunca uçmuş ve diğer pilotlar tarafından da kabul görmüş kişidir.

Her düzey için spesifik görevler ve uçuş saatleri ayrıntılı olarak verilmiştir.

Fransa FFVL,

Başlangıç pilot lisansı, Sakin şartlarda ve uygun ekipman ile yardımsız bir şekilde kalkış ve inişin yapılması amaçlanır. Temel teorik ve pratik becerilerin elde edilmesi için 4 veya 5 gün yeterlidir. İlk 2 veya 3 gün okul yamacında küçük düz uçuşlar ile geçer. Son 2 veya 3 gün büyük uçuşlar için değerlendirilir. Telsiz komutlarıyla iki eğitmen yardımıyla uçuşlar gerçekleştirilir. Eğitmensiz uçuş gerçekleştiremez. Bağımsızlığını pilot lisansı ile kazanır.

Pilot lisansı, Temel uçuş becerilerinin kazanıldığını ve bir uçuş bölgesindeki koşulları yorumlayabilerek uçuş kararını verebilecek düzeyde olduğunu gösterir. Teorik ve pratik olmak üzere iki bölümden oluşur. Teorik kısımda pilot çoktan seçmeli 60 sorudan oluşan 1 saat süren bir sınavı geçmek zorundadır. Temel uçuş becerileri bilinen bir uçuş bölgesinde ılımlı koşullar altında güvenli bir şekilde uçuş becerisini geliştirmelidir.
Pratik bölümü 4 modülden oluşur. Pilot lisansına sahip kişi Farklı uçuş bölgelerinde uçmuş rüzgarın ve yamacın durumuna göre düz ve ters kalkışta ustalaşmış. İniş alanının durumuna göre bütün iniş yaklaşmalarına hakimdir. Uçuş kontrollerini tek başına yapabilir, uçuş malzemelerini tanır ve uygun koşullarda muhafaza edebilir, yedek paraşüt katlamayı ve kullanmayı bilir. Kanat kontrol egzersizlerine hakimdir. Hız çubuğunu kullanabilir,Yunuslama hareketini uygulayabilir, önden ve asimetrik kapanmada doğru refleksi gösterir ve uygun hava koşullarında termik dönebilme becerisine sahiptir.

Onaylanmış pilot lisansı, Kişi bu pilot lisansını alarak diğer ehliyetleri almaya hak kazanır. Yarışmalara katılabilir, tandem ve eğitmenlik eğitimine başvurabilir. Teorik ve pratik olarak iki kısımdan oluşur. Teorik kısım yine çoktan seçmeli bir saatlik bir test ile son bulur. Teorik kısımlar renkle kodlanmıştır. Kitapçıkta yeşil başlangıç pilot konularını mavi pilot konularını kahverengi onaylanmış pilot konularını belirlemek için kullanılır. Bu teorik sınavda mavi ve kahverengi kodlu alanlardan sorumludur pilotlar.

Teorik kısım 4 mödülden oluşur. Her modülde pilotun gelişimini takip için kullanılan kontrol listeleri vardır. Bu listede pilottan beklenen becerinin kazanılıp kazanılmadığı kontrol edilir. ve her bir modül için en az 2 gün gereklidir.

Topografik ve meteoroloji haritalarını okuyarak rota ve uçuş planlaması yapabilen ve xc uçuşları gerçekleştirebilecek beceriye sahiptir. Talimatnamelerde belirtilmiş tüm uçuş manevralarını ve Full siv manevralarını yapabilir. Havacılık bilincini mental olarak kazanmış, Meteoroloji, malzeme bilgisi ve pilotajda yetkindir.

Almanya

Almanyada 3 tip lisans var.
1-Temel eğitim lisansı
2-A lisansı (Sınırlı lisans)
3-B lisansı ( Sınırsız lisans)
Sınırlılık durumundan kasıt  A lisansına sahip olan pilot resmi kalkış alanından kalkıp resmi iniş alanına inebilir. Mesafe uçuşu yapamaz. Mesafe uçuşu için B lisansı gerekiyor. Ayrıca Tandem ve eğitmen ehliyeti için de B lisansı gerekiyor.

Temel eğitim lisansı, Öğrenci pilot sakin hava koşullarında 30 ile 100 mt lik bir tepeden temel yamaç paraşütü tekniklerini uygulayarak eğitmenin direkt müdahalesine gerek kalmadan hazırlanıp kalkışını yaptıktan sonra düz uçuş yaparak 90 dereceden fazla yön değişikliği yapmadan önceden belirlenmiş bir noktaya güvenli bir şekilde inebilmesini amaçlar. Teorik kısımda 1 derd hava hukuku, 1 ders meteoroloji, 1 ders yamaç paratü teknik bilgisi, 2 ders özel ve acil durumlarda yapılacsklar ile ilgili ders verilir. Pratik kısmında yer çalışmasından sonra en az 15 adet uçuş yapılarak eğitim sonlanır.

A lisansı, İrtifa uçuşları için gerekli havacılık becerilerinin güvenli bir şekilde kazanılarak ustalaşması amaçlanır. Öğrenci pilot bu uçuşları eğitmen gözetimine ihtiyaç duymadan sakin ve ılımlı koşullarda yapabilmeli ve temel siv becerilerine sahip olmalıdır.
Toplamda en az 40 uçuş yapmalı bunun 25 ini eğitmen gözetiminde 15 ini ise kendi başına yapmalıdır. Eğitmen gözetiminde 25 uçuş tamamlandıktan sonra aşağıda listelenmiş egzersizler yapılmalıdır. Kulak kapama, speed kullanımı, 180 ve 360 derecelik dönüşler, sekiz çizmek, %30,%50 kapatarak uçuş doğrultusunu korumak, spiral, inişte palye.
Teorik ders olarak 45 dk dan 20 ders yapılır.
4 ders hava kuralları, 6 ders meteoroloji, 4 ders Yamaç paraşütü aerodinamik ve ekipman, 6 ders yamaç paraşütü tekniği.

B lisansı, A lisansına ek olarak uçuş okulu tarafından onaylanmış 20 adet yüksek irtifa uçuşu, en az iki farklı bölgede 10 adet 30 dakikanın üstünde uçuş kaydı gerekir.
B lisansı ile xc uçuşlarını gerçekleştirebilecek havacılık becerileri kazandırılmaya çalışılır. Bir xc uçuşu kendi başına planlayabilmeli termal koşullar altında gerçekleştirmeli ve dar alanlara yüksek rüzgarda dahi inebilmelidir.
Teorik eğitim olarak 45 dk 15 ders görülür.
Hava hukuku 3 ders, Navigasyon 3 ders, uçuş tekniği 4 ders, meteoroloji 5 ders.

Pratik eğitim
Minimum 15 km mesafeli ve en az 500 mt irtifa kazanımı ile uçuş gerçekleştirilmelidir. Top landing yapmak, dar alana inme, yamaca inme becerileri sergilenmelidir. Kanat yüzde 50 kapandığında uçuş doğrultusunu korumak, spiral gibi manevralar yapılmalıdır. Hızlı çöküş manevralarını yapabilmelidir. 25 saniyenin altında 8 çizebilmelidir. G force trainerda yedek atabilmelidir.

Almanya da tandem için minimum 2 senelik A lisansı ve kayıtlı 200 uçuş. Eğitmenlik için 2 senelik B lisansı ve yine 200 uçuş kaydı isteniyor.

APPİ

Appi 1Keşfet, Appi eğitim sisteminin ilk basamağıdır. Öğrenci kanadı yerde nasıl hazırlanacağını, şişireceğini ve kontrol edeceğini öğrenir ve ilk tek uçuş deneyimini yaşar. Bu seviyede bütün aktiviteler bir eğitmen gözetiminde yapılır. Eğitimde havadurumu, uçuş mekaniği, hava kuralları, pilotaj ve ekipman, zihinsel durum farkındalığı ve duyguları kontrol etme konularında temel bilgiler verilir. Sahada ise yer çalışması ve temel güvenlik işlemleri üzerinde özellikle durmak gerekir. Bu aşama uçuş yapılabilir fakat zorunlu değildir. Minumum 3 gün sürer eğitim ve en az 1 gün yer çalışmasına ayrılmalıdır.

Appi 2 Araştır, bu aşamada öğrenci bağımsız bir pilot olma yolunda bilgi ve becerilerini geliştirme aşamasındadır. Öğrenim gördüğü uçuş bölgesinde, eğitmen gözetiminde, stabil hava koşullarında kalkış alanından iniş bölgesine uçabilir kapasiteye gelir. Eğitim 10 gün sürer. Minimum 10 yüksek irtifa uçuşu eğitmen gözetimşnde yapılmalıdır.

Appi 3 Pilot, bağımsız bir pilot olma yolunda ilk adımını atan öğrencidir. Farklı hava koşullarını analiz eder, uygun kararı alır ve uçuş bölgesinde eğitmen gözetimine ihtiyaç duymadan güvenli bir şekilde uçuşunu yapabilir. Farklı bir uçuş bölgesinde o bölgedeki appi okulu ve eğitmeninden yardım alabilir.
Eğitimde hava durumu, uçuş mekaniği, pilotaj ve ekipman hakkında teorik dersler yapılır. Tehlikeli durumları değerlendirip doğru karar verme becerisi kazanır.
Zihinsel kısmında ise risk yönetimi ve öğrencinin kendi kişisel gelişimini nasıl planlayacağı hakkındadır.
Sahada yer çalışması becerisi bir üst seviyeye taşınır. Öğrenci hava koşullarını analiz ederek kendi uçuş bölgesinde güvenli birşekilde bağımsız olarak uçarak, uçuşta nasıl ustalaşacağını öğrenir.

Toplamda eğitim minimum 15 gün sürer. Teorik dersler ve yer çalışması bittiğinde, eğitmen gözetiminde minimum 30 yüksek irtifa uçuşu yapılmalıdır.
Ve bu süre zarfında en azından yelken veya termik sertifikalarından birini almalıdır.

Yelken sertifikası, Appi 3 yelken teorik dersi bittikten sonra yelken uçuşu yapılan bir bölgede uçuş yapıp top landing yapmalıdır.

Termik sertifikası, teorik dersten sonra 10 adet termik uçuşu yapılıp, U iniş yaklaşması ie inebilmelidir.

Appi 4 Ortadüzey pilot, Appi 3 pilotu en az 50 uçuşu tamamladığında, 30 saatlik uçuşu 3 farklı bölgede tamamladığında ve Appi yelken veya termik sertifikalarından birine sahip olduğunda Appi eğitmenine başvurarak lisansının yükseltilmesini isteyebilir.

Appi 5 İleri düzey Pilot, Çok geniş bir alanda bilgi ve beceriye sahiptir. Sağlam bir tecrübeye sahiptir. Bu düzey çok daha ileridüzey pratiklerin kapısını açar, tandem uçuşu ve eğitmenlik gibi.
Bir yıldan fazla Appi 3 lisansına sahip olmalıdır.
Eğitimde yer çalışması mükemmelleştirilir.
Uçuşta: uçuş planı yapabilmeyi ve bunu hava koşullarına ve araziye göre uyarlamayı, pilotaj tekniklerini geliştirmeyi, sağlam bir yaklaşma ve düzgün bir iniş ileri düzey bir pilota çok geniş bir uçuş olanağı sunarak güvenli bir şekilde uçmasını sağlar.

Uçuş defterlerinde minimum 200 uçuş kaydı, 100 saatlik uçuş ve en az 10 farklı uçuş bölgesinde uçmuş olmalıdır.
Termik ya da yelken sertifikası olmalıdır.
İleri düzey Siv ve Xc sertifikası olmalıdır.
Appi ileri düzey pilot teorik ve pratik sınavından geçmelidir.

Sonuç
Ülkelerin lisanslama usullerine baktığımızda temel olarak 3’lü veya 5 aşamalı sistemlerin kullanıldığını görüyoruz. Ülkemizde THK tarafından uzun yıllar boyunca 5 aşamalı sistemin kullanılması, mevcut pilotların ve eğitmenlerin bu sisteme aşina olması ve FAİ nin de 5 aşamalı sistemi tavsiye etmesi nedeniyle THSF nin de 5 aşamalı sistemi kullanmasının uygun olacağını düşünüyorum. THK’ nın 5 aşamalı sisteminin aksayan yönlerini, FAİ nin Safepro para programına ve diğer ülkelerin sistemlerine bakarak ıslah edilmesi şarttır. Benim şu anda gördüğüm kadarıyla Ocak ayında P2 alan bir pilot gerekli zaman ve parayı bulduğunda sezon sonunda P5 sertifikası alıp, diğer ileri düzey ehliyetleri( Tandem ve eğitmenlik) almaya hak kazanmaktadır. 1 senelik bir zamanda, pilot gerekli beceriye sahip olsa dahi sporla ilgili doğru zihinsel tutumun ve havacılık bilincinin kazanılması için yeterli değildir. Bunla ilgili objektif kriterler koyulmalıdır.
Lisanslamadan sonra öncelikle yapılması gereken eğitmen eğitimidir. Burda izlenecek yöntem öncelikle mevcutda eğitim veren yamaç paraşütü okullarındaki eğitmenlerin sisteme dahil edilmesi gerekmektedir. Bu eğitmenlerinde uluslararası standartlara uygun olarak tekrar rehabilite edilerek kazanılması öncelikli hedef olmalıdır. Bu eğitmenlerin eğitimi ve eğitim standartları için yurtdışından APPİ’nin master eğitmenleri getirilebilir. Sonrasında bu mevcut okullardaki eğitmenler diğer eğitmenlerin yetiştirilmesinde kullanılabilir.

Servet Yalçınkaya