Bulut çekimi mi ? Termal aktivite mi ?
Tavuk mu yumurtadan çıkar ? Yumurta mı tavuktan çıkar ? sorusu kadar kafa karıştırıcı olabilir. Yamaç paraşütü forumunda sorulan bir soruya cevap olarak yazdım. Esasında konu basit fakat meteoroloji bilgisi eksik olunca ve bazı kavramlar yerli yerince oturmadığında karmaşık gibi duruyor.
Bir bulutun oluşmasını sağlayan şüphesiz termik faaliyetidir. Termik faaliyet sona erdiğinde bulut da bir süre sonra dağılır.
Bulut yükselen havanın içindeki su buharının yoğuşması ile oluşur. Yoğuşma esnasında buharlaşırken tutmuş olduğu ısıyı bırakır işte buna saklı ısı (latent heat) denir. Bulutun dikine doğru büyümesinden ve fırtına bulutlarının oluşumundan saklı ısının ortaya çıkması sorumludur. Şimdi filmi biraz daha başa saralım.Güneş ışığı yeri ısıtır, yer üzerindeki havayı pişirir, ısınan hava genleşir ve yukarı doğru hareket eder. Yukarıya doğru çıktıkca soğur.(dry adiabatic lapse rate) Çevresindeki hava ile sıcaklığı eşitlenene kadar yükselir. Yükselirken içindeki su buharı çiğ noktası yüksekliğinde (Lift condonsation level) yoğunlaşır ve bulut oluşmaya başlar. Fakat yükselme bu noktada bitmez. Hızı düşer fakat yükselme bir süre daha devam eder ve bulut tavanında son bulur. (Saturated Lapse Rate)Nem oranının yüksek ve termik faaliyetin çok kuvvetli olduğu günlerde( ELR >DALR) bulut tabanında çok fazla saklı ısı açığa çıkması nedeniyle tabanıyla tavanı arasındaki ısı farkı çok artacakdır.(SALR)
Öyleki artık alttan termikle beslenmese dahi saklı ısı nedeniyle kendi termiğini kendi üretecektir:) işte bulut çekimi dediğimiz olay bu noktada başlar. Elektirik süpürgesi gibi altındaki her şeyi yutmaya başlar.
Büyük bir kümülüs bulutu termikle beslenmediği zaman dahi bulut tabanına yeterince yaklaşan bir paraşütü saklı ısı nedeniyle kendine çekebilir ve bizde bundan faydalanabiliriz. Ve buna da bulut çekimi deriz.
Bir bulutun oluşmasını sağlayan şüphesiz termik faaliyetidir. Termik faaliyet sona erdiğinde bulut da bir süre sonra dağılır.
Bulut yükselen havanın içindeki su buharının yoğuşması ile oluşur. Yoğuşma esnasında buharlaşırken tutmuş olduğu ısıyı bırakır işte buna saklı ısı (latent heat) denir. Bulutun dikine doğru büyümesinden ve fırtına bulutlarının oluşumundan saklı ısının ortaya çıkması sorumludur. Şimdi filmi biraz daha başa saralım.Güneş ışığı yeri ısıtır, yer üzerindeki havayı pişirir, ısınan hava genleşir ve yukarı doğru hareket eder. Yukarıya doğru çıktıkca soğur.(dry adiabatic lapse rate) Çevresindeki hava ile sıcaklığı eşitlenene kadar yükselir. Yükselirken içindeki su buharı çiğ noktası yüksekliğinde (Lift condonsation level) yoğunlaşır ve bulut oluşmaya başlar. Fakat yükselme bu noktada bitmez. Hızı düşer fakat yükselme bir süre daha devam eder ve bulut tavanında son bulur. (Saturated Lapse Rate)Nem oranının yüksek ve termik faaliyetin çok kuvvetli olduğu günlerde( ELR >DALR) bulut tabanında çok fazla saklı ısı açığa çıkması nedeniyle tabanıyla tavanı arasındaki ısı farkı çok artacakdır.(SALR)
Öyleki artık alttan termikle beslenmese dahi saklı ısı nedeniyle kendi termiğini kendi üretecektir:) işte bulut çekimi dediğimiz olay bu noktada başlar. Elektirik süpürgesi gibi altındaki her şeyi yutmaya başlar.
Büyük bir kümülüs bulutu termikle beslenmediği zaman dahi bulut tabanına yeterince yaklaşan bir paraşütü saklı ısı nedeniyle kendine çekebilir ve bizde bundan faydalanabiliriz. Ve buna da bulut çekimi deriz.
Tropikal iklim kuşağında nem oranı yüksek olduğu için karasal iklime göre cb oluşumuna çok sık rastlanır. Fırtına bulutları ve süper hücrelerin oluşması da genelde okyanus üzerinde buharlaşmanın en yoğun ve nemin yüksek olduğu yerlerde meydana gelir.
Çaydanlıkta suyun kaynadığını düşünün. Suyun buharlaşması için bir enerji gerekli. Bu enerji altta yanan ateş. Su form değiştirip buharlaşırken bu ısıyı tutuyor.Tekrar form değiştirip yoğunlaşırken tutmuş olduğu ısıyı bırakıyor. Böylece saklı ısı ortaya çıkıyor.
Yerdeki termik faaliyetten bağımsız olarak bulutun kendisi çok dengesiz(unstable) bir durumda olduğu için jeneratör gibi kendi enerjisini ya da termiğini kendi üretiyor. Artık bu skala iri bir kümülüs bulutundan fırtına bulutuna veya süper hücreye kadar uzanıyor. Bunun oluşmasına neden olan meteorolojik değişkenler ise alçak basınç yüksek nem ve yüksek sıcaklık.
Çaydanlıkta suyun kaynadığını düşünün. Suyun buharlaşması için bir enerji gerekli. Bu enerji altta yanan ateş. Su form değiştirip buharlaşırken bu ısıyı tutuyor.Tekrar form değiştirip yoğunlaşırken tutmuş olduğu ısıyı bırakıyor. Böylece saklı ısı ortaya çıkıyor.
Yerdeki termik faaliyetten bağımsız olarak bulutun kendisi çok dengesiz(unstable) bir durumda olduğu için jeneratör gibi kendi enerjisini ya da termiğini kendi üretiyor. Artık bu skala iri bir kümülüs bulutundan fırtına bulutuna veya süper hücreye kadar uzanıyor. Bunun oluşmasına neden olan meteorolojik değişkenler ise alçak basınç yüksek nem ve yüksek sıcaklık.
Servet Yalçınkaya
Kategoriler
Servet Tümünü göster
Yamaç paraşütüne 2006 senesinde başladım. Gökyüzünü birlikte paylaştığım arkadaşlarıma daha emniyetli ve keyifli bir havacılık deneyimi yaşamaları için bugüne kadar edindiğim bilgi ve tecrübelerimi sunmak istiyorum.
Yamaç Paraşütü Rehberi 