Speed Kullanımı

Speed sistemi A kolonları üzerindeki makara sistemine bağlı ipin harnessin altından geçerek harnessin ön tarafında bir bar ile sonlanması ile oluşur.  Bara ayağımızla bastığımızda A kolonlarındaki makaralar vasıtasıyla kanat profili aşağıya doğru çekilerek kanadın hucum açısı azaltılır ve hava hızımız artar. İki kolonlu kanatlar hariç diğer kolon sistemlerinde A kolonu ile birlikte B kolonuda aşağıya doğru çekilir. Aşağıdaki resimde 3 kolonlu bir sistemde speed işleyişi görülmektedir.

Speed barın ip uzunluğu sizin bacak boyunuzun uzunluğuna ve kullandığınız kanadın speed makaraları arasındaki mesafeye göre değişir. Bu ip uzunluğunu kanadınıza ve bacak boyunuza göre ayarlamanız gerekmektedir. Çift kademeli bir speed barda ayağınız ikinci kademede dizleriniz bükülmeden ileriye doğru basıp uzattığnızda A kolonları üzerindeki speed makaraları birbirini öpüyor ise tam olarak ayarlanmış demektir. Yukardaki resimde de görüldüğü üzere %100 speed basıldığında makaralar birbiri üstüne binmelidir. Eğer bara bastığınızda makaralar arasındaki mesafe yarı yarıya  azaldıysa %50 speed basıyorsunuz demektir.

Speed bara basarken kademeli bir şekilde basılmalıdır. İlk kullanımlarda alışmak için 1001,1002,1003 diye sayılarak basılabilir. Speed bardan ayağımızı çekerken de kademeli bir şekilde yavaşca çekilmelidir. Bunda amaçlanan kanadın dalıp çıkmasına neden olacak düzensiz salınımlara yol açmamaktır.İlk denemelerde güvenli bir irtifa ve sakin hava koşulları seçilmelidir. Speed basılırken kanadın hucum açısı düştüğü için kapanmalara karşı daha hassas olacağı için 100 mt nin altında acil bir durum olmadığı sürece kural olarak basılmaz.

Speed basılı durumdayken frenler sıfır konumda olmalı ve frenler  elden bırakılmamalıdır. Fren kullanımı kanat profilini çok fazla deforme ettiği için kapanmaya daha yatkın hale getirecek ve süzülüş performansını da daha fazla düşürecektir.

Bazen bastırıcıda ve türbülansta trim hızına göre speedli çok daha fazla konforlu ve stabil olabilir. Bunun nedeni artan hava hızı ile türbülansı çok daha iyi yarıp ilerleyebilmesidir. Fakat bu kanatdan kanata da değişebilir. Kanat yapısı ve speed sistemi tasarımı sanırım bunda etkili oluyor. A ve B kolonlarının speed ile çekilme oranları ve kanat profil şekli her kanatda farklı. Bazı kanatlar speed basıldığında reflex profil halini alıyor ve dalış(pitch) stabilitesini oldukça arttırıyor. Kimi %50 bazısı % 25 speed ile oldukça stabil hale gelebiliyor. Bunu çeşitli hız aralıklarını deneyerek keşfetmeniz gerek. Eğer başlangıç ve orta düzey bir pilotsanız bunlara takılmanıza hiç gerek yok.:) Fakat bilmenizde fayda var.

Speed basılıyken aktif pilotaj yapmak gerektiğinde arka kolonlar kullanılır. Baş ve işaret parmağı ile arka kolon rabıt halkası tutulur. Geri kalan üç parmak ise kolona sarılır. Baş ve işaret parmağı kanatdan gelen geri bildirimleri algılamakta daha hassastır. Frenler yerine arka kolonlar ile aktif pilotaj yapılması kanadı daha az deforme ettiği için speedli performansı frene göre daha az etkiler. Kumanda edilirken kolonlar direkt aşağıya doğru çekilmez. Kendinize doğru çapraz 45 derecelik bir açıyla çekilerek kumanda edilir.

Speed bara basılıyken kapanma yaşandığında ilk tepkiniz speed barı bırakmak olmalıdır. Genelde kapanmanın şoku ile speed bara basılı kalma veya gecikme yaşanmaktadır. Speedli kapanmalar normal trim hızındaki kapanmalara nazaran çok daha şiddetli yaşanır. Buna zihinsel olarak hazırlıklı olmak gereklidir.

Speed bara genelde topuklar ile basılır. İleri bir teknik olan speed bar ile dalış kontrolü yapılmak isteniyor ise ayak ayası ile basmak ve ayağı minimal hareketlerle ileri geri dizleri bükmeden speed barı aktif olarak kullanabilirsiniz.

Ne zaman Speed kullanmalıyız ? sorusuna en basit düzeyde şu cevabı verebiliriz. Kuvvetli rüzgarda yer hızımız azaldığında, kafa rüzgarında süzülüşümüzü iyileştirmek ve bastırıcıdan hızlı bir şekilde çıkmak için diyebiliriz.

Speed ile kaç km’lik hız aralığını kontrol edebiliriz ? sorusuna cevap olarak aşağıdaki resme bakabilirsiniz. Burada her sınıf kanadın ortalama trim (sıfır fren) ve speed hızları size bir fikir verecektir.

Yukardaki resme baktığmızda ortalama 15 km/h’lik bir hız aralığını speed system ile kontrol edebildiğimizi görürüz. Eğer dikkatli bakarsanız trim hızları neredeyse birbirine eşit iken speed hızları ise kanat seviyesine göre farklılaşmaktadır. Kanat seviyesi arttıkça speedli hızlarda artar. Performans kanatları speed ile çok verimli olarak kullanılabilir. Diğer kanatlara göre çok daha düz polar eğrilerine sahiptirler. Yarışma pilotları neredeyse tüm süzülüşlerini speedli olarak yaparlar. Kafa rüzgarında ve bastırıcıda ilerlerken speed çok büyük bir fark yaratır.

Servet Yalçınkaya