Rüzgaraltı Termikleri-2

Rüzgaraltında hangi şartlar altında uçulur ?

Bruce goldsmith in rüzgaraltında uçmak adlı makalesinden faydalanarak bu soruyu cevaplayacağım. Makalesinde rüzgaraltında uçma kararını 5 faktörün etkilediğini söylüyor.

1-Rüzgar Hızı

2- Tepenin yüksekliği

3-Rüzgaraltı yamacın güneş alması,Havanın kararlı ya da  kararsız olması(Stability,Unstability)

4-Tepenin Şekli

5-Deniz meltemi yada vadi rüzgarı gibi yerel rüzgarların etkisi

1-Rüzgar Hızı, Rüzgaraltında uçmak için en önemli faktör. Rüzgar zayıf olduğunda rüzgaraltında uçulabilir fakat rüzgar hızı sertleştikçe özellikle 20 km’yi geçtiğinde rüzgaraltında uçmak sonderece riskli bir hal alıyor.

Crosscountry dergisi youtube da Master paragliding kitabının yazarı ile yaptığı söyleşide Rüzgaraltı termikleri ile ilgili sorduğu soruya kitabındaki görselleri kullanarak cevap verdi. Ve sadece rüzgar şiddetine göre değerlendirdi. 10 km’de türbülansın hissedilmeye başlandığını fakat bunun modern kanatlar için problem olmadığını 15 km’de ise zorlanılacağını fakat uçulabileceğini 20 km’nin ise hobi ve keyif için uçan pilotlar için sınır değer olduğunu söyledi. 20 nin üzerini ise kendisinin bu fikrine katılmayacaklar olsa da kesinlikle tavsiye etmediğini söylüyor. Kelly’e göre Rüzgaraltı termikleri normal termiklerden çok daha fazla türbülanslı ve zorlu olabilir. Daha yeni termik dönmeye başlamış ve mesafe uçmaya başlamış kişiler için risklidir.  

• 

• 

• 

2-Tepenin büyüklüğü de kritik bir öneme sahiptir. Tepe ne kadar büyükse arka tarafında rotordan etkilenmeyen korunaklı bir alan oluşturma olasılığı artar. Bruce kitabında 3000 mt yüksekliğe sahip dağlara sahip bir bölgede 50 km hakim rüzgarın olduğu yerde rüzgaraltında güvenli bir şekilde uçulabildiğinden bahsediyor. İngiltere de ise çoğu tepenin 500 mt den küçük olduğu için rüzgaraltında uçmanın sakıncalı olduğundan bahsediyor. Bir de dikkat edilmesi gereken bir nokta rüzgaraltına girilecekse sınırlarında gezmektense tamamen girilmesi gerekiyor korunaklı alanda yer almak için,türbülans kenarlarda daha fazla hissediliyor.

3- Rüzgaraltı yamacın güneş alması, havanın kararsız olması, Eğer rüzgaraltı yamacı güneş alıyorsa yükselen bir hava akımı olması çok daha muhtemeldir ve bu rotorun etkisini azaltacaktır. Aynı zamanda rüzgaraltında kalan bölgeler rüzgardan korunduğu için iyi bir termik kaynağı da olabilir. Burada oluşan termik rüzgar tarafından rahatsız edilmediği için pişmek için daha uzun zamana sahip olacaktır ve tetiklendiğinde de çok fazla enerji yüklü olabilir.  Koptuğunda rotoruda dağıtarak güvenli bir alan oluşturabilir. Burada kritik olan nokta termiğin gücü rotordan kuvvetli olmalıdır aksi taktirde rotor termiği dağıtacak ve yenecektir. Rüzgaraltındaki termik rotoru yense dahi rotordan dolayı normal termiklerden çok daha türbülanslı olma ihtimali çok yüksektir.

Ayrıca kararsızlığın (instabilite’nin) yüksek olduğu günlerde rüzgaraltında uçulabilir.Yani güçlü termiklerin olduğu günler çok daha güvenlidir rüzgaraltı termikleri kullanmak için. Kararlı (Stabil) olan günlerde rüzgaraltında bulabileceğiniz tek şey rotor olacaktır.

4-Tepenin şekli, Konik yapıdaki yükseltilerin rüzgarüstünde iki yana ayrılan rüzgarın rüzgaraltında tekrar birleşmesi (convergence) ile bir kaldırıcı oluşturma ihtimali vardır.

5- Deniz meltemi, vadi rüzgarları gibi yerel rüzgarların olması halinde hakim rüzgarın oluşturduğu rotoru dağıtarak uçulabilir duruma getirebilir.

Tüm bu faktörlerin hepsi aynı anda değerlendirildikten sonra herkes kendi sınırları dahilinde rüzgaraltında uçup uçmama kararını vermelidir. Bunun her durum ve koşul altında geçerli olan net bir cevabı yoktur. Fakat tüm eğitmenlerin birleştiği nokta  rüzgaraltında uçmanın tehlikeli olduğu ve tecrübeli pilotların bu kararı vermesi gerektiği yönündedir

Servet Yalçınkaya