Kilitli Karabinalar

Yeni aldığım beamer 3 yedeğimi harnesse yerleştirirken Kortel race 2 nin üzerinde gelen omuz bağlantı noktasındaki 2 adet 5mm lik kilitli üçgen karabinaların açılış şokunda yaşanacak yüklemeye dayanamayacağı kaygısı ile 2 adet 7 mm lik oval kilitli karabina ile değiştirdim. Bu tamamen o anda 5mm lik üçgen karabinaların gözümüze çok zayıf gözükmesi neticesi ile sezgisel olarak verdiğimiz spontane bir karar idi.

• 

• 

Fakat kafamda extrem durumlarda ilk açılış şokunda omuz askısında bulunan ve yedek kolonunda bulunan karabinalara ne kadar yük binebileceği sorusunun uyanmasına vesile oldu. Çok geçmeden sosyal medyadan karabinalar ile ilgili bir yazım olup olmadığı sorusu ve yine yedeklerde kullanılan kilitli karabinalarda açılış şokunda ne kadar yük binebileceği konusunda soru alınca bu konu hakkında araştırma yapıp yazmak istedim.

EN 12491 yedek paraşüt standartlarına ve testine göre yedek paraşütler açılış şoku testine giriyor. Yedek paraşütün uçuş ağırlığının maximum ağırlığında serbest düşüşte 40 m/sn lik hıza ulaştığında paraşüt açılıyor ve herhangi bir hasar alıp almadığı kontrol ediliyor. Yedek paraşüt askı iplerinin her biri 320 kg yüke merkez ipleri ise 370 kg yüke yedek kolonu ise 2 tonun üzerinde yüklere dayanacak şekilde tasarlanıyor.

Aşağıdaki linkteki videoda 1. dakika ile 2. dakika arasında açılış şoku testini göreceksiniz.

https://www.youtube.com/watch?v=QYLYQOhARuk&t=101s

Birçok EN A, EN B sınıfı kanatlar genelde deep spiralde en fazla 4g kuvvetine çıkar. Performans kanatlar en-boy oranları(Aspect ratio) ve ip uzunlukları daha fazla olduğu için 6g kuvvetine kadar g kuvveti üretebilir ki bu uçuş ağırlığının 6 katına çıkması anlamına gelir. Bu benim uçuş ağırlığımda 130×6=780 kg anlık şok demektir.

Şimdi bu bilgilerin ışığında yedek paraşüt bağlantılarında kullandığımız kilitli karabinaların karşılaşacağımız extrem durumlara ne kadar dayanıklı olduğu hakkında fikir yürütmeden önce malzemelerimizin teknik özelliklerine bakalım.

Bu karabinaları üreten firmanın web sitesinden alınmıştır teknik veriler.

https://www.peguet.com/self-certified-maillon-rapide-quick-links/standard-maillon-rapide

Yedek kolonu ile harness kolonu arasında kullanılan kilitli karabinalar genelde 7mm kalınlığında oval ya da dörtgen karabinalar oluyor. Bunlarda diğer kilitli karabinalarda dikkat etmemiz gereken iki değer var. Güvenli taşıma yükü ve kopma yükü. Güvenli taşıma yükü bir ağırlığı uzun süre boyunca taşıma kapasitesi. Kopma yükü ise ani bir şok ile yüklendiğindeki dayanma kapasitesi.

• 

• 

• 

Standart  7 mm oval karabinaların yük taşıma kapasitesi genelde 525 kg. Bu her karabinanın iç yüzeyine kazınarak yazıyor. Kopma yükü ise 2750 kg civarindadır. Fakat bazı markalarda çok daha iyi değerlere sahip oval karabinalar da gördüm. Misal supair 7 mm oval karabinası yük taşıma kapasitesi  900kg kopma yükü ise 4500 kg.  

Standart  7mm dörtgen karabinaların genelde yük taşıma kapasitesi 625kg kopma yüküde yine 3150 kg civarındadır. Ki bu yaklaşık 25 g lik bir kuvvete eşittir. Genelde oval karabinalar şekil avantajından dolayı tercih edilmektedir. Çünkü yedek kolonu ve harness kolonu dar oval yapısından dolayı yük yönünde çok daha rahat oturup taşıma yönünden sağa veya sola kayma riskini azaltarak yanal dirençlere uğrama riskini azaltmaktadır. Bu yüzden özellikle dörtgen karabinalarda yedek kolonu yük yönünde halka lastik yüzükler ile dikey yönde sabitlenmelidir. Bazı kanat markaları yamaç paraşütü ön ve arka kolonları ve askı iplerini birbirine bağlamak için minik kilitli dörtgen karabinalar da kullanmaktadır.

• 

• 

Üçgen kilitli karabinalar yamaç paraşütünde ön ve arka kolonlar ile askı ipleri arasındaki bağlantıyı sağlamak için kullanıldığı gibi daha büyük olanları 5mm kalınlığında olan üçgen kilitli karabinalar çift yedekli harnesslerde ikinci yedeğin harnessdeki omuz bağlantı noktasında da kullanılmaktadır.

Bu 5mm üçgen kilitli karabinaların yük taşıma kapasitesi 325 kg kopma yükü ise 1625 kg dir. Sağ ve sol omuz olmak üzere 2 adet kullanıldığından dolayı yükü 2 ye böldüğü için toplam taşıma kapasitesi 650 kg kopma yükü ise 3250 kg ye denk gelmektedir.

Sonuç olarak Yedek kolonunda kullandığımız 7mm lik kilitli karabinaları hiç korkmadan güvenle kullanabilirsiniz. Benim kullandığım oval kilitli karabinanın yük taşıma kapasitesi 525 kg. Benim uçuş ağırlığım 130 kg. Neredeyse 4 katı büyüklüğünde. Muhtemel bir 6g kuvvetinde yaşanacak bir şok yüklemede maximum yük  6 x 130= 780 kg ile karşılaşacağım karabinanın kopma yükü 3 ton civarında.

Benim beğenmeyip 7 mm lik oval kilitli karabinayla değiştirdiğim 5mm lik üçgen kilitli karabinaların teknik verilerine baktığımızda esasında gayet yeterli olduğunu görüyoruz. İlk fırsatda tekrar üçgen karabinaları takıcam çünkü 7mm lik karabinalar harnessde çok yer kaplıyor harnesste yerine sığdırmakta zorluk yaşıyorum:)

Ek: Bazı kilitli karabinaların üzerinde taşıma yükü yerine kopma yükü değeri yazıyor. 1 kn=100 kg

• 

Ek2: Tandem yedek paraşütler için 8 veya 9mm kilitli oval karabina kullanılması daha uygun olur. (aralarında çok fiyat farkı yok) Fakat FFVL Karabina güvenlik bildirisine göre 7 mm oval kilitli karabinada 550 kg taşıma yükü 2700 kg(27KN) kopma yükü ile yeterlidir.

Ek3: Açılış şokunu hesaplamak için kullandığım yöntemin doğru olmadığı kanısına vararak kaldırdım.

Ek4:Karabinada sadece kopma yükü yazıyorsa taşıma yükü, kopma yükünün 1/5’i olarak hesaplanıyor.